Page 8 - Kimya 11 | 1.Ünite

Modern Atom Teorisi
YÖRÜNGE VE ORBİTAL KAVRAMLARI
Bohr atom modeline göre elektronlar belirli yörüngelerde bulunur. Modern atom teorisine göre elekron-
lar orbitallerde bulunur. Yörünge ve orbital kavramları aşağıdaki tabloda karşılaştırılmıştır (Tablo 1.1.1).

Tablo 1.1.1: Yörünge ve Orbital Kavramlarının Karşılaştırılması
YÖRÜNGE ORBİTAL
Proton

Elektron

Nötron

Elektronun izlediği varsayılan dairesel yoldur. Elektronun bulunma olasılığının yüksek olduğu bölgedir.
Elektronun düzlemsel hareketini temsil eder. Elektronun üç boyutlu hareketini temsil eder.
Şekli daireseldir. Farklı şekillere sahiptir.

Her yörünge bir enerji düzeyi ile temsil edilir. Her enerji düzeyinde farklı orbitaller bulunabilir.
Her yörünge belirli bir kapasiteye sahiptir ve
her yörüngede yalnızca belli sayıda elektron Her orbitalde en fazla 2 elektron bulunur.
bulunur.

Elektronların bulunma olasılıklarının yüksek olduğu bölgeler yani
orbitaller Schödinger dalga denkleminin çözümlenmesi sonucunda or-
taya çıkar. Orbital atom içindeki elektronun dalga fonksiyonu olarak
düşünülebilir. Dalga fonksiyonları da kuantum sayıları ile gösterilir.

KUANTUM SAYILARI
Kuantum sayıları orbitallerin ve orbitallerde yer alan elektronların
belirlenmesinde kullanılır.

• Baş (Birincil) kuantum sayısı (n)

• Açısal momentum kuantum sayısı ( ℓ) = İkincil kuantum sayısı = Yan kuantum sayısı
• Manyetik kuantum sayısı (m ) şeklindedir.
ℓ
Baş (Birincil) Kuantum Sayısı (n)
Elektronun enerji düzeyine ve elektronun çekirdeğe olan ortalama
uzaklığına bağlı olarak değişen kuantum sayısına baş kuantum sayısı
denir ve n ile gösterilir. Pozitif tam sayı değerlerini alır. Enerji düzeyleri
kabuk olarak da adlandırılır. Enerji düzeyleri harflerle (n=K, L, M, N...)
ya da sayılarla (n=1, 2, 3, 4...) ifade edilir (Tablo 1.1.2).

Tablo 1.1.2: Enerji Düzeyleri ve Baş Kuantum Sayısı
Katman (Kabuk, Enerji Düzeyi) K L M N O ...

Baş Kuantum Sayısı (n) 1 2 3 4 5 ...
Açısal Momentum (İkincil, Yan) Kuantum Sayısı (ℓ)
Orbitalin şeklini ve bir enerji düzeyinde kaç tane alt enerji düze-
yi olduğunu veren kuantum sayısına açısal momentum kuantum sa-
yısı denir ve ℓ ile gösterilir. Açısal momentum kuantum sayısı, enerji

24