Page 18 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge
2. DERİŞİM
Le Chatelier İlkesi’ne göre dengedeki sisteme etki edildiğinde sis-
tem etkiyi azaltacak yönde hareket eder. Bu nedenle dengedeki bir tep-
kimeye madde eklenirse tepkime eklenen maddeyi azaltacak yönde ha-
reket eder. Aynı şekilde dengedeki tepkimeden madde çıkarılırsa denge
azalan madde miktarını artıracak yönde hareket eder. K nin değeri
c
değişmez.
Dengedeki tepkimede girenlerden birinin deri-
Dengedeki tepkimede ürün derişimi artırılırsa
şimi (örneğin N gazının derişimi) artırılırsa
2
N (g) + 3H (g) 2NH (g)
N (g) + 3H (g) 2NH (g) 2 2 3
3
2
2
tepkime bu artışı azaltmak için ileri yönde hareket tepkime bu artışı azaltmak için geri yönde hareket
eder ve tepkime tekrar dengeye ulaşıncaya kadar eder ve tepkime tekrar dengeye ulaşıncaya kadar
NH derişimi artar. Bu olaya ait grafik aşağıdaki N ve H derişimi artar. Bu olaya ait grafik aşağı-
2
2
3
gibi olur (Grafik 6.2.5). daki gibi olur (Grafik 6.2.6).
Derişim Derişim

[N ] [N ]
2 2

[H ] [H ]
2 2

[NH ] [NH ]
3 3

t t Zaman t t Zaman
1 2 1 2

Grafik 6.2.5: Girenlerden birinin (N 'nin) derişimi artırıl- Grafik 6.2.6: Ürün derişimi (NH ) artırıldığında oluşan
3
2
dığında oluşan derişim-zaman grafiği derişim-zaman grafiği
Derişim
Dengedeki tepkimede girenlerden ya da ürünler-
den birinin derişimi azaltılırsa tepkime azalan mad-
[N ]
de miktarını artıracak yönde hareket eder. 2
N (g) + 3H (g) 2NH (g)
2
2
3
[H ]
tepkimesinde N gazının derişimi azaltılırsa tepkime 2
2
N gazının derişimini artırmak için geri yönde hare-
2
ket eder. Tepkime tekrar dengeye ulaşıncaya kadar
NH derişimi azalır, H derişimi artar. Bu olaya ait [NH ]
3
3
2
derişim-zaman garfiği Grafik 6.2.7'deki gibi olur.
t t Zaman
1 2
Grafik 6.2.7: Tepkimedeki maddelerden birinin
(N 'nin) derişimi azaltıldığında
2
oluşan derişim-zaman grafiği

236