Page 214 - Dört Dörtlük AYT Tarih

TARİH XIX ve XX. Yüzyılda Değişen Sosyoekonomik Hayat ÇÖZÜMLÜ SORULAR

11. Osmanlı Devleti’nde klasik bedesten merkezli şehir ya- 12. İmparatorluk sürecinden ulus devlete giden süreç-
pıları yavaş yavaş yerini eski şehir merkezlerinin yanı te;
sıra bankaların bulunduğu modern şehirlere dönüştür-
I. Westfalya Antlaşması
meye başlamıştır.
II. Fransız Devrimi
Buna göre;
III. Meternik sistemi
I. İzmir gelişmelerinden hangilerinin katkısının olduğu söy-
II. Selanik lenebilir?
III. İstanbul
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
kentlerinden hangileri iş imkanları, limanları, sanayi
ve ticaret faaliyetleri sebebi ile bir çekim merkezi D) II ve III E) I, II ve III
hâline gelmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Çözüm:
D) I ve II E) I, II ve III
Westfalya Antlaşması: Avrupa’da dinî etkenlerin yerini
modern diplomasi almış ve uluslararası alanda modern
devletler hukukunun temelleri atılmıştır. Evrensel impa-
Çözüm:
ratorluklar yerini ulusal krallıklara ve ulus devletlerine
bırakmıştır.
SELANİK: Sanayi Devrimi sonrası artan ham madde Fransız Devrimi: 1789 Fransız İhtilali sonrasında orta-
ihtiyacı, Selanik Limanı’nı daha da canlandırmış ve li- ya çıkan zorunlu askerlik sistemi, ulus devletlerin kurul-
man, demiryolu ile Avrupa içlerine bağlanmıştır. Selanik, masında ve cumhuriyet rejimlerinin ortaya çıkmasında
Süveyş Kanalı’nın açılmasından sonra Avrupa için daha önemli rol oynamıştır.
büyük önem kazanmıştır.
Meternik sistemi; Viyana Kongresi'ne (1815) katı-
İZMİR: XIX. yüzyılda İzmir’in ekonomisi, Avrupa ülkele-
lan Büyük Britanya, Avusturya, Rusya ve Prusya'nın
ri ile sürdürülen ticarete bağlı olarak gelişmiştir. Liman
Avrupa'da statükoyu korumak için ortaya koyduğu
yatırımının devamı niteliğindeki İzmir-Kasaba ve İzmir-
sistemdir. Sisteme adını veren Avusturya Başbakanı
Aydın demiryolları, İngiliz ve Fransızlar tarafından inşa
Meternik, statükonun silah gücüyle korunmasını savu-
edilmiştir. İç kısımlardan toplanan ürünler, deve kervan-
nuyordu. Ona göre ulusçuluk hareketlerinin acımasızca
ları ve demiryolu ağı vasıtasıyla İzmir’e taşınmıştır.
bastırılması ve ulus devletlerin dağıtılması gerekiyordu.
İSTANBUL: İstanbul, farklı dönemlerde büyük değişim-
Bu durumda Fransız İhtilali ve Westfalya Antlaşması
ler geçirmekle birlikte en büyük değişimi XIX. yüzyılda
imparatorluk düzeninin yerine ulus devlet düzeninin
yaşamıştır. Avrupa’daki Paris, Londra, Berlin gibi büyük
temellerinin atıldığı önemli dönüm noktalarıdır. Fakat
metropollerde görülen Batılı hayat tarzı, XIX. yüzyıldan
Meternik Sistemi ise, diğerlerinin tersine var olan dü-
itibaren Osmanlı Devleti’nde yaygınlaşmaya başlamış
zeni (statükoyu) korumaya yönelik önlemlerin alındığı
ve özellikle Üsküdar ve Galata bölgelerinde sosyal hayat
bir sistemdir.
gelişmiştir.
Bu durumda Selanik, İzmir ve İstanbul iş imkânları,
limanları ve ticaret faaliyetleri nedeniyle birer cazibe Cevap: B
merkezidir.
Cevap: E

4 5