Page 38 - Dört Dörtlük-AYT-Edebiyat

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Şiir Bilgisi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

32. Ne kadar kötülük, pislik varsa; 34. Şu yalnızlık çıkmazında önümde niye sen varsın
Sen her şeyi tertemiz öğren. Niye her şey bir anda kayıyor sen kayıyorsun
Eğer yüzüne gözyaşı yağarsa; Kalbim niçin bu kadar yabancı sen niye yoksun
Seni garip sanır her gören. Bir sam yüklü geceleri içimden atamıyorum
Niye bunları bir anda unutamıyorum
Bu dörtlükte
Hadi tut elimden gök gibi ölü kadar yalnızım.
I. Teşbih
Bu dizelerde aşağıdaki edebî sanatlardan hangisine
II. Tezat
yer verilmemiştir?
III. İstiare
A) Tecahülüarif
IV. Teşhis
B) Mecazımürsel
edebî sanatlarından hangisine başvurulmuştur?
C) Teşbih
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) II ve III
D) Hüsnütalil
D) III ve IV E) I, II ve III
E) İstiare

Çözüm:
Çözüm:
Birbirine karşıt duygu, düşünce, hayal ve durumları ifa-
de eden kavramları bir arada kullanma sanatına tezat Bildiği bir şeyi bilmez görünme, bilmezlikten gelme
denir. Bu dörtlükte “pislik / tertemiz” sözcükleriyle te- sanatına tecahülüarif sanatı denir. Bu dizelerde so-
zat sanatı yapılmıştır. Benzetmenin asıl unsurları olan rular yoluyla bildiği şeyler bilinmezlikten gelindiği için
benzeyen ya da kendisine benzetilenin yalnız birinin tecahülüarif sanatı vardır. Bir sözün, benzetme ama-
kullanılmasıyla yapılan edebî sanata istiare denir. Bu cı güdülmeden başka bir sözün yerine kullanılmasına
dörtlükte “gözyaşı yağarsa “sözüyle gözyaşı yağmura mecazımürsel sanatı denir. Kalbim sözcüğünde duy-
benzetilmiş ancak yağmur söylenmemiştir. Teşbih ve gular kastedilerek mecazımürsel sanatı yapılmıştır.
teşhis sanatlarıyla ilgili bir kullanıma bu dörtlükte yer
verilmemiştir. Aralarında benzerlik ilgisi kurulan varlık veya kavram-
lardan nitelikçe zayıf olanın, kuvvetli olana benzetilerek
Cevap: C anlatılmasına teşbih sanatı denir. “Hadi tut elimden gök
gibi ölü kadar yalnızım” dizesinde şair kendini ölüye ve
göğe yalnızlığı yönüyle “kadar” edatını kullanarak ben-
zettiğinden teşbih sanatından yararlanılmıştır. İstiare,
33. Aşağıdaki açıklamaların hangisinde yanlışlık yapıl- benzetmenin asıl unsurları olan benzeyen ya da ken-
mıştır?
disine benzetilenin yalnız birinin kullanılmasıyla yapılan
A) İnsan dışındaki bir varlığa insan özellikleri verilmesi edebî sanattır. Bu dizelerde “yalnızlık” çıkmaz bir şeye
sanatına teşhis denir. benzetilip benzetilen (yol, sokak vb.) söylenmediğinden
istiare sanatı yapılmıştır. Bu dizelerde hüsnütalil sana-
B) Aynı varlığın, olayın, durumun birbirine zıt iki yönü-
nün bir arada kullanılması sanatına tezat denir. tına yer verilmemiştir.
C) Sözün etkisini güçlendirmek için sözcük ya da söz Cevap: D
grubunu yineleme şeklinde yapılan söz sanatına
tekrir denir.
D) Bildiği bir şeyi bilmez görünme, bilmezlikten gelme
sanatına hüsnütalil denir.
E) Gerçek anlamı da düşünülebilecek bir sözü gerçek
anlamının dışında (mecaz anlamıyla) kullanma sa-
natına kinaye denir.

Çözüm:
Bildiği bir şeyi bilmez görünme, bilmezlikten gelme sa-
natına tecahülüarif denir.
Cevap: D

37
36 37