Page 79 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Atmosfer, Hava Durumu, Sıcaklık COĞRAFYA

11. Aşağıda, yeryüzünde sıcaklık dağılışıyla ilgili bazı du- 12. Ozonosfer veya ozon tabakası, stratosferin üst kısmın-
rumlar numaralandırılarak verilmiştir. da bulunan atmosfer katmanıdır. Ozonun parçalanması
sonucu stratosfer katmanındaki ozon miktarı azalır ve
I. Kuzey Yarım Küre’de yaz yaşanırken, Güney Yarım
Küre’de kış yaşanması bu duruma ozon incelmesi denir.
II. Ocak – Temmuz ayları arasındaki sıcaklık farkının Bu katmanın incelmesi sonucunda aşağıdaki du-
Güney Yarım Küre’de daha az olması rumlardan hangisinin gerçekleşmesi beklenir?
III. Yıllık ortalama sıcaklığın Kuzey Yarım Küre’de daha A) Yıllık yağış miktarının artması
yüksek olması
B) Yeryüzüne ulaşan meteorların artması
IV. Aynı enlem üzerinde Batı Avrupa kıyılarının Doğu
Asya kıyılarından daha sıcak olması C) Afet boyutundaki hava olaylarının artması
Bu durumlardan hangilerinin oluşmasında aynı fak- D) Yerden yükseldikçe gaz yoğunluğunun artması
tör etkili olmuştur? E) Yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarının artması
A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve V Çözüm:
Atmosfere karışan çeşitli maddeler ozon miktarının
azalmasına neden olmakta ve bu durum ozon incelme-
Çözüm: si olarak adlandırmaktadır. Günümüzde insan faaliyet-
leri sonucunda atmosfere karışan ve ozon molekülle-
Soruya öncüller üzerinden devam edecek olursak;
rinin parçalanmasına neden olan maddelerin başında
I. öncülde verilen “Kuzey Yarım Küre’de yaz yaşanır- kloroflorokarbonlar (CFC’ler) gelmektedir. Ozon taba-
ken, Güney Yarım Küre’de kış yaşanmasının” sebebi kasının incelmesiyle yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışın
eksen eğikliğidir. Çünkü eksen eğikliği, aynı anda farklı miktarı artar.
yarım kürelerde birbirine zıt mevsimlerin yaşanmasına
neden olur. Seçeneklere baktığımızda bu durumu veren doğru se-
çeneğin “Yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarının art-
II. öncülde verilen ”Ocak – Temmuz ayları arasındaki ması” ile E seçeneği olduğu görülür.
sıcaklık farkının Güney Yarım Küre’de daha az olması-
Cevap: E
nın ” nedeni Güney Yarım Küre’de denizlerin daha fazla
yer kaplamasıdır.
III. öncülde verilen ”Yıllık ortalama sıcaklığın Kuzey
Yarım Küre’de daha yüksek olmasının“ nedeni Kuzey
Yarım Kürede karaların Güney Yarım Küre'ye nazaran
daha fazla yer kaplar. Bu nedenle en düşük ve en yük-
sek sıcaklıklar Kuzey Yarım Küre'de görülür.
IV. öncülde verilen “Aynı enlem üzerinde Batı Avrupa
kıyılarının Doğu Asya kıyılarından daha sıcak olması-
nın” nedeni sıcak denizlerden Batı Avrupa’ya ulaşan
sıcak okyanus akıntısıdır.
Bu durumda öncüllerde sıcaklığın dağılışı üzerinde et-
kili olan faktörler arasında kara ve denizlerin dağılışı
faktörünün II ve III öncülde aynı oldukları görülür.
Cevap: C

77