Page 79 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT COĞRAFYA

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Atmosfer, Hava Durumu, Sıcaklık COĞRAFYA

11. Aşağıda, yeryüzünde sıcaklık dağılışıyla ilgili bazı du- 12. Ozonosfer veya ozon tabakası, stratosferin üst kısmın-
rumlar numaralandırılarak verilmiştir. da bulunan atmosfer katmanıdır. Ozonun parçalanması
sonucu stratosfer katmanındaki ozon miktarı azalır ve
I. Kuzey Yarım Küre’de yaz yaşanırken, Güney Yarım
Küre’de kış yaşanması bu durum ozon tabakasının incelmesine neden olur.
II. Ocak–Temmuz ayları arasındaki sıcaklık farkının Bu katmanın incelmesi sonucunda aşağıdaki du-
Güney Yarım Küre’de daha az olması rumlardan hangisinin gerçekleşmesi beklenir?
III. Yıllık ortalama sıcaklığın Kuzey Yarım Küre’de daha A) Yıllık yağış miktarının artması
yüksek olması
B) Yeryüzüne ulaşan meteorların artması
IV. Aynı enlem üzerinde Batı Avrupa kıyılarının Doğu
Asya kıyılarından daha sıcak olması C) Afet boyutundaki hava olaylarının artması
Bu durumlardan hangilerinin oluşmasında aynı fak- D) Yerden yükseldikçe gaz yoğunluğunun artması
tör etkili olmuştur? E) Yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarının artması
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve V
Çözüm:
Atmosfere karışan çeşitli maddeler ozon miktarının
Çözüm: azalmasına neden olmakta ve bu durum ozon incelme-
si olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde insan faaliyet-
Sorudaki öncülleri inceleyecek olursak; leri sonucunda atmosfere karışan ve ozon molekülle-
I. öncülde verilen “Kuzey Yarım Küre’de yaz yaşanır- rinin parçalanmasına neden olan maddelerin başında
ken, Güney Yarım Küre’de kış yaşanmasının” sebebi kloroflorokarbonlar (CFC’ler) gelmektedir. Ozon taba-
eksen eğikliğidir. Çünkü eksen eğikliği, aynı anda farklı kasının incelmesiyle yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışın
yarım kürelerde birbirine zıt mevsimlerin yaşanmasına miktarı artar.
neden olur.
Seçeneklere baktığımızda bu durumu veren ifadenin
II. öncülde verilen “Ocak–Temmuz ayları arasındaki “Yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarının artması” ile E
sıcaklık farkının Güney Yarım Küre’de daha az olması- seçeneğinde olduğu görülür.
nın” nedeni Güney Yarım Küre’de denizlerin daha fazla Cevap: E
yer kaplamasıdır.
III. öncülde verilen “Yıllık ortalama sıcaklığın Kuzey
Yarım Küre’de daha yüksek olmasının“ nedeni Kuzey
Yarım Küre’de karaların Güney Yarım Küre’ye göre
daha fazla yer kaplamasıdır. Bu nedenle en düşük ve
en yüksek sıcaklıklar Kuzey Yarım Küre'de görülür.
IV. öncülde verilen “Aynı enlem üzerinde Batı Avrupa
kıyılarının Doğu Asya kıyılarından daha sıcak olması-
nın” nedeni sıcak denizlerden Batı Avrupa’ya ulaşan
sıcak okyanus akıntısıdır.
Bu durumda öncüllerde sıcaklığın dağılışı üzerinde et-
kili olan faktörler arasında kara ve denizlerin dağılışı
faktörünün II. ve III. öncülde aynı olduğu görülür.
Cevap: C

77