Page 280 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Filozoflarının Görüşleri 4. TEST

5. “I. Newton'un yaptığı çalışmaların 17. yüzyıldaki ola- 7. N. Topçu’nun düşünce sisteminde isyan hareketi,
ğan-bilimsel uygulama geleneği üzerindeki etkisi, para- iradeyi sonsuza ulaşmasını engelleyen her türlü en-
digma değişiminin getirdiği bu tür ince farkların en çarpıcı gelden kurtarıcı bir özelliğe sahiptir. Ancak isyan ha-
örneklerinden biridir. Yüzyılın 'yeni bilimi' Newton daha reketinin bu özelliği, ferdî veya toplumsal amaçtan
değil insanda ilahi cevher olan evrensel merhamet
doğmadan önce, maddesel varlıkların 'öz'üne ilişkin bir dil
duygusundan kaynaklanması durumunda ortaya çı-
kullanan Aristoteles'ci ve skolastik açıklamalardan kurtul-
kar. N. Topçu İsyan Ahlakı eserinde düşüncelerini şu
mayı sonunda başarmıştı. Bir taşın kendi doğası gereği
sözlerle ifade eder: “ Bizim anlamak istediğimiz isyan,
evrenin merkezine yöneldiği görüşü artık bir açıklama de-
ne benliğimize ve nefsimize ait arzulara, ne içtimai
ğil, sadece mantıksal bir kelime oyunu olarak görülmeye gayelere, ne de merhametten başka duygulara bağlı
başlamıştı ki bu gerçekten de bir ilerlemeydi. Duyumsal isyandır. …Nefsimizle hiç alakası olmayan ve bizi me-
izlenimlerin hepsi, renk, tad ve hatta ağırlık da dâhil, ar- suliyetle harekete geçiren merhamet, isyan irademizin
tık evrenin maddesindeki temel parçacıkların boyutları, ilahi kuvvetidir. Bizim isyanımız anarşi değildir; ebedi
biçimleri, yerleri ve hareketleri olarak açıklanmaktaydı. ve âlemşümul merhamet nizamına bağlılıktır. Onda,
Her şeyin temelindeki atomlara bunların dışında kalan gayesi olan ve kendisine ihtirasla çevrilmiş bulunduğu
nitelikler yakıştırmak ‘hurafe’ sayılıyor ve bilimin kapsamı namütenahi kuvvete itaat vardır. Bu itaat, en mükem-
mel teslimiyettir.”
dışında bırakılıyordu.”
âlemşümul: Evrensel
T. Kuhn’un Bilimsel Devrimlerin Yapısı adlı eserinden
alınan bu parçada aşağıdaki yargıların hangisine namütenahi: Sonsuz, sınırsız
yönelik bir örneklendirme yapılmıştır? Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisinin
N. Topçu’nun “isyan ahlakı”na uygun olduğu
A) Bilim tarihsel ve toplumsal boyutları olan bir etkinliktir.
söylenebilir?
B) Bilim tarihinde birikimsel ve doğrusal bir ilerleme
A) İrade kendi özgürlüğünü kazanmak adına her türlü
söz konusudur.
bağlılıktan kurtulmak zorundadır.
C) Geçerliliğini yitiren paradigmalar yerlerini yeni para- B) İsyan hareketi sayesinde kendi özüne dönen insan
digmalara bırakır. haz alacağı eylemleri gerçekleştirir.
D) Bilim, bilim insanları topluluğu tarafından gerçekleş- C) Sorumluluk kişinin iradi seçimleriyle kendine dön-
tirilen bir etkinliktir. mesi ve kendine uygun olanı seçmesidir.
E) Bilim dönemin değerlerinden, inançlarından bağımsız D) İsyanın ortaya çıkabilmesi için bireydeki anarşi ruhu
ürünler ortaya koyar. harekete geçirilmelidir.
E) İsyan ahlakı hedefe ulaşmak için sonlu ve geçici
olan şeyleri reddeden sorumluluk bilincidir.
6. “Dünya konu değildir, daima dünyadayız, konularımız
ondadır, fakat ona bizzat konu olarak asla sahip değiliz.
Bir metoda dayanarak araştırılıp bulunmuş ufuklarımız
nereye kadar uzanırsa uzansın, bilhassa, aralarında 8. T. Mengüşoğlu, esnek bir varlık olarak insanın, dünya-
Samanyolumuzun milyonlarca güneşi ile sadece mil- ya geldiği zaman, şu veya bu yönde geliştirilebilecek
yonlarcasından bir tanesini teşkil ettiği yıldızlar dünya- ‘olanak’lara sahip olduğundan söz eder. İnsan ona göre
sının astronomik tasavvurunda, ve evrensel maddenin bir potansiyel varlığıdır. Bu potansiyelin açığa çıkıp çık-
matematik tasavvurunda, ne görüyorsak, hepsi de gö- maması, ne şekilde açığa çıkacağı, hangi yeteneklerine
rüntülerin izahıdırlar; eşyanın esası, bütünüyle dünya- ne dereceye kadar sahip olacağı, onun alacağı eğitime
da değildir.” bağlıdır. T. Mengüşoğlu’nun, plastisite dediği ‘eğilip-bü-
külebilme’ niteliği sayesinde insan varlığına bir biçim
K. Jaspers’in Felsefeye Giriş adlı eserinden alınan kazandırır ve bu biçimi yaşamı boyunca geliştirir. Bu
bu parçada vurgulanmak istenen yargı aşağıdaki- yönü ile yeteneklerini doğuştan getiren diğer canlılar-
lerden hangisidir? dan farklılaşır.

A) Bilimsel yöntem dünyanın gizemini çözebilir. T. Mengüşoğlu’nun bu görüşü seçeneklerde verilen
B) Dünya insan bilinci için tümüyle anlaşılabilir bir hangi filozof-akım ile benzerlik taşır?
alandır.
A) Gadamer - Hermeneutik
C) Varlığın hakikati sadece evrenin içinde aranmalıdır.
B) J. P. Sartre - Varoluşçuluk
D) Bilimler varlığın ancak görünüşünü ya da yüzeyini C) E. Husserl - Fenomenoloji
verebilir.
D) K. Marx - Diyalektik Materyalizm
E) Dünyaya ait bütünsel ve kuşatıcı bilgiler bilimle elde
edilir. E) N. Hartmann - Yeni Ontoloji

278 PB