Page 280 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Filozoflarının Görüşleri 4. TEST

5. “I. Newton'un yaptığı çalışmaların 17. yüzyıldaki ola- 7. N. Topçu’nun düşünce sisteminde isyan hareketi, ira-
ğan-bilimsel uygulama geleneği üzerindeki etkisi, para- deyi sonsuza ulaşmasını engelleyen her türlü engel-
digma değişiminin getirdiği bu tür ince farkların en çarpıcı den kurtarıcı bir özelliğe sahiptir. Ancak isyan hare-
örneklerinden biridir. Yüzyılın 'yeni bilimi' Newton daha ketinin bu özelliği, ferdi veya toplumsal amaçtan değil
insanda ilahi cevher olan evrensel merhamet duygu-
doğmadan önce, maddesel varlıkların 'öz'üne ilişkin bir dil
sundan kaynaklanması durumunda ortaya çıkar. N.
kullanan Aristoteles'ci ve skolastik açıklamalardan kurtul-
Topçu İsyan Ahlakı eserinde düşüncelerini şu sözlerle
mayı sonunda başarmıştı. Bir taşın kendi doğası gereği
ifade eder: “ Bizim anlamak istediğimiz isyan, ne ben-
evrenin merkezine yöneldiği görüşü artık bir açıklama de-
liğimize ve nefsimize ait arzulara, ne içtimai gayelere,
ğil, sadece mantıksal bir kelime oyunu olarak görülmeye ne de merhametten başka duygulara bağlı isyandır.
başlamıştı ki bu gerçekten de bir ilerlemeydi. Duyumsal …Nefsimizle hiç alakası olmayan ve bizi mesuliyet-
izlenimlerin hepsi, renk, tad ve hatta ağırlık da dâhil, ar- le harekete geçiren merhamet, isyan irademizin ilahi
tık evrenin maddesindeki temel parçacıkların boyutları, kuvvetidir. Bizim isyanımız anarşi değildir; ebedi ve
biçimleri, yerleri ve hareketleri olarak açıklanmaktaydı. âlemşümul merhamet nizamına bağlılıktır. Onda, ga-
Her şeyin temelindeki atomlara bunların dışında kalan yesi olan ve kendisine ihtirasla çevrilmiş bulunduğu
nitelikler yakıştırmak ‘hurafe’ sayılıyor ve bilimin kapsamı namütenahi kuvvete itaat vardır. Bu itaat, en mükem-
mel teslimiyettir.”
dışında bırakılıyordu.”
âlemşümul: Evrensel
T. Kuhn’un Bilimsel Devrimlerin Yapısı adlı eserinden
alınan bu parçada aşağıdaki yargıların hangisine namütenahi: Sonsuz, sınırsız
yönelik bir örneklendirme yapılmıştır? Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisinin
N. Topçu’nun “isyan ahlakı”na uygun olduğu
A) Bilim tarihsel ve toplumsal boyutları olan bir etkinliktir.
söylenebilir?
B) Bilim tarihinde birikimsel ve doğrusal bir ilerleme
A) İrade kendi özgürlüğünü kazanmak adına her türlü
söz konusudur.
bağlılıktan kurtulmak zorundadır.
C) Geçerliliğini yitiren paradigmalar yerlerini yeni para- B) İsyan hareketi sayesinde kendi özüne dönen insan
digmalara bırakır. haz alacağı eylemleri gerçekleştirir.
D) Bilim, bilim insanları topluluğu tarafından gerçekleş- C) Sorumluluk kişinin iradi seçimleriyle kendine dön-
tirilen bir etkinliktir. mesi ve kendine uygun olanı seçmesidir.
E) Bilim dönemin değerlerinden, inançlarından bağımsız D) İsyanın ortaya çıkabilmesi için bireydeki anarşi ruhu
ürünler ortaya koyar. harekete geçirilmelidir.
E) İsyan ahlakı hedefe ulaşmak için sonlu ve geçici
olan şeyleri reddeden sorumluluk bilincidir.
6. “Dünya konu değildir, daima dünyadayız, konularımız
ondadır, fakat ona bizzat konu olarak asla sahip değiliz.
Bir metoda dayanarak araştırılıp bulunmuş ufuklarımız 8. T. Mengüşoğlu, esnek bir varlık olarak insanın, dünya-
nereye kadar uzanırsa uzansın, bilhassa, aralarında ya geldiği zaman, şu veya bu yönde geliştirilebilecek
Samanyolumuzun milyonlarca güneşi ile sadece mil- ‘olanak’lara sahip olduğundan söz eder. İnsan ona göre
yonlarcasından bir tanesini teşkil ettiği yıldızlar dünya- bir potansiyel varlığıdır. Bu potansiyelin açığa çıkıp çık-
sının astronomik tasavvurunda, ve evrensel maddenin maması, ne şekilde açığa çıkacağı, hangi yeteneklerine
matematik tasavvurunda, ne görüyorsak, hepsi de gö- ne dereceye kadar sahip olacağı, onun alacağı eğitime
rüntülerin izahıdırlar; eşyanın esası, bütünüyle dünya- bağlıdır. T. Mengüşoğlu’nun, plastisite dediği ‘eğilip-bü-
da değildir.” külebilme’ niteliği sayesinde insan varlığına bir biçim
kazandırır ve bu biçimi yaşamı boyunca geliştirir. Bu
K. Jaspers’in Felsefeye Giriş adlı eserinden alınan
yönü ile yeteneklerini doğuştan getiren diğer canlılar-
bu parçada vurgulanmak istenen yargı aşağıdaki-
dan farklılaşır.
lerden hangisidir?
T. Mengüşoğlu’nun bu görüşü seçeneklerde verilen
A) Bilimsel yöntem dünyanın gizemini çözebilir.
hangi filozof-akım ile benzerlik taşır?
B) Dünya insan bilinci için tümüyle anlaşılabilir bir
alandır. A) Gadamer - Hermeneutik
C) Varlığın hakikati sadece evrenin içinde aranmalıdır. B) J. P. Sartre - Varoluşçuluk
D) Bilimler varlığın ancak görünüşünü ya da yüzeyini C) E. Husserl - Fenomenoloji
verebilir. D) K. Marx - Diyalektik Materyalizm
E) Dünyaya ait bütünsel ve kuşatıcı bilgiler bilimle elde E) N. Hartmann - Yeni Ontoloji
edilir.

278 PB