Page 73 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 4 TEST
Bilgi Felsefesi

1. Bilginin mutlak bir doğruluğa ulaşması her zaman 3. Antik Yunan'da "her sorunun birbirine karşıt iki yanı ol-
mümkün olmayabilir. Özellikle felsefi konular özelinde duğunu" öne süren Sofist Protagoras, ünlü ölçü-insan
düşündüğümüzde bazı durumlarda belirsizlik ve şüp- kuramında "insanın her şeyin ölçüsü olduğunu" söyle-
he her zaman var olabilir. Bu gayet normal bir durum. mişti. Var olan şeylerle ilgili her iddianın, bu iddiayı öne
Fakat televizyonlardaki tartışma programlarında, yolda, sürene göre olduğunu dile getiren ve bu sözü ünlü di-
sokakta, okulda, arkadaş sohbetlerimizde sıkça karşı- yalogunda ele alıp yorumlayan Platon'un verdiği örneğe
laştığımız başka bir durum var. “Doğru bilginin ölçütü, göre; aynı rüzgâr bir kimseye soğuk bir başkasına sıcak
kaynağı nedir?” Her şeyden öte, “Doğru bilgi mümkün göründüğü zaman, buradan çıkan sonuç aynı rüzgârın
müdür?” gibi soruların cevabı içinde bulunduğumuz ruh kendisine soğuk görünen kişi için soğuk, sıcak görünen
hâline göre değişebiliyor maalesef. Ayrıca karşımızdaki kişi içinse sıcak olduğudur. Bütün algıların doğru olmak
insana olan hislerimiz, inancımız, dünya görüşümüz, ön durumunda olduğunu bildiren bu epistemolojik görüşten,
yargılarımız, duygu durumumuz doğru ile yanlışı belir- çatışma durumlarında, rüzgârın veya herhangi bir şeyin
leyen en önemli ölçüt oluveriyor birden. Sanki doğrunun niteliğiyle ilgili olarak bir kimsenin hakikati ifade ederken
şaşmaz ölçütü bizmişiz gibi karşımızdaki muhatabımız, farklı görüşte olan diğerinin yanıldığını bildiren bildik ya
“Senin ne düşündüğün beni bağlamaz efendim, inanmı- da alışılmış görüşün yanlış olduğu sonucu çıkar.
yorum. Neyin doğru neyin yanlış olduğuna sen mi karar
vereceksin?” diyebiliyor. Bu parçada Protagoras epistemolojinin hangi sorusuna
yanıt aramaktadır?
Buna göre insanların felsefi konularda yaşadıkları
A) Bilginin sınırı var mıdır?
anlaşmazlıkların temel sebebi nedir?
B) Doğru bilgi mümkün müdür?
A) Bilginin kuralına uygun oluşturulmaması
C) Doğru bilginin ölçütü nedir?
B) Bilimsel bilginin ölçüt olarak alınmaması
D) Doğru bilginin kaynağı nedir?
C) Bilginin göreceli bir yapıya sahip olması
E) Aşkın bilgiye ulaşılabilir mi?
D) Bilginin toplumsal bir uzlaşmayla üretilmiş olması
E) Bilginin doğruluğu konusunda yeterli kanıt sunul-
maması

2. Masada karşılıklı oturan Pyrrhon ve öğrencisi Timon 4. Bizler gündelik hayat içinde karşılaştığımız her bir nes-
doğru bilginin var olup olmadığı ile ilgili tartışmaya neyi art arda algılarız. Psikoloji bilimine göre nesneyi
başlar. Pyrrhon’a göre duruma ve şartlara göre bilgi algılarken dikkatimizi çeken alana şekil, geri kalan kıs-
değişmektedir. Bu sebeple hiçbir konuda kesin yargıda mına ise zemin adı verilir. Örneğin büyük bir çoğunluğu-
bulunmamak gerekir. Öğrencisi Timon da aslında hoca- muz zebrayı fark ederken siyah rengi şekil beyaz rengi
sıyla aynı görüşü paylaşır. Ama yine de herkes için ge- ise zemin olarak düşünmekteyiz. Bu durum zebranın
çerli doğru bilginin varlığını kabul edenlerin düşünceleri beyaz renk üzerinde siyah şeritlerin olduğu bir hayvan
aklının bir kenarında onu rahatsız etmektedir. “Acaba olarak tanımlamasına sebep olmaktadır. Ancak beyaz
yanılıyor muyum?” demekten kendisini alamaz. Zaten rengin şekil siyah rengin zemin olduğu düşünülmesi du-
felsefe de bu değil midir? rumunda, zebra siyah renk üzerinde beyaz şeritleri olan
bir hayvan olarak tanımlanacaktır.
Buna göre Pyrrhon’un savunduğu ve Timon’un kuş-
kuya düşmesine sebep olan yaklaşım sırasıyla aşa- Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki filozof ve akımla-
ğıdakilerden hangisidir? rından hangisine aittir?
A) Nihilizm - Rasyonalizm A) Pyrrhon - Septisizm
B) Dogmatizm - Septisizm B) J. Locke - Empirizm
C) Rasyonalizm - Dogmatizm C) Sokrates - Rasyonalizm
D) Septisizm - Nihilizm D) H. Bergson - Entüisyonizm
E) Septisizm - Dogmatizm E) A. Comte - Pozitivizm

70 71
71