Page 72 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE
P. 72
FELSEFE Bilgi Felsefesi 3. TEST
6. İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme adlı kitabında İngiliz 9. Önerme ya da bilimsel bilgi olma iddiasındaki bir cümle,
düşünür J. Locke, insan zihnini “üzerinde hiçbir yazı doğrudan doğruya olguları dilsel olarak ifade ediyorsa
bulunmayan, hiçbir tasarıma sahip olmayan beyaz bir anlamlıdır. Anlamlı bir cümle ya da önerme, olgusal
kâğıda” benzetir. Peki, zihin sahip olduğu bu bilgi ve doğrulanabilir bir biçimdir. Dilden çıkan ile gerçeklikte
düşünceleri nereden elde eder? J. Locke aynı kitabın- var olan durumun birbirine uyumlu olması, bilginin doğ-
da bu soruya: “İnsanın her zaman meşgul ve sınırsız ruluğu için temel kabul edilir. Bu durumda bir önerme
hayal gücünün kendisine hemen hemen sonsuz değişik varlığın bir özelliğini işaret ediyorsa yani öne sürülen
biçimler verdirdiği bu geniş yığın zihne nereden gelir? ifade, bildirdiği şeyin nesnesiyle örtüşüyorsa doğrudur.
Zihin, aklın ve bilginin bütün malzemesini nerden alır? Örneğin; “Bütün kuğular beyazdır.” yargısının doğrulu-
Buna tek kelime ile cevap veriyorum: Deneyden.” şek- ğu, dünya üzerindeki bütün kuğuların beyaz olarak göz-
linde cevap verir. lemlenmesi sonucu anlaşılır.
Bu parçada J. Locke'un karşı çıktığı bilgi görüşü Parçada sözü edilen bilginin doğruluk ölçütü aşağı-
aşağıdakilerden hangisidir? dakilerden hangisidir?
A) Empirizm B) Kritisizm C) Pozitivizm A) Tümel uzlaşım
D) Rasyonalizm E) Septisizm B) Tutarlılık
C) Apaçıklık
D) Uygunluk
7. I. Kant'ta bilginin meydana gelmesi için hem deney E) Yarar
hem de zihin gereklidir. Hem dış dünyadan gelen şey-
lere hem de zihnin bu şeyler üzerine kendi damgasını
vurmasına, onları düzenlemesine ve biçimlendirmesine
ihtiyaç vardır. I. Kant'ın ünlü deyişi ile “Görüsüz kav-
ramlar boş, kavramsız görüler kördür.”
Bu parçada I. Kant'ın savunduğu bilgi görüşü aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) Empirizm B) Entüisyonizm C) Kritisizm
D) Pozitivizm E) Rasyonalizm
8. İnsan hiçbir tasarıma sahip olmayan bir zihin ile dün- 10. Felsefe insana doğru ile yanlışı ayırt edebilmeyi öğretir.
yaya gelir. Bu zihin ilk anda üzerinde hiçbir yazı bulun- Hayatımızın her alanında var olan bilginin doğruluğu-
mayan beyaz kâğıda benzer. Bu boş kâğıt deneyimler nu, kaynağını, nasıl oluştuğunu ve merakımızı ne ölçü-
sonucu oluşan izlenimlerin sönük kopyası olan idelerle de giderdiğini öğrenme arzusu duyarız. Her bilgi aynı
yavaş yavaş dolmaya başlar. Özdeşlik, çelişmezlik ve oranda değerli değildir. Bazı durumlarda bilginin pratik
üçüncü hâlin imkânsızlığı gibi ilkeler zihnin izlenim- olarak bize fayda sağlamasını, bazı durumlarda ise an-
lerimiz sonucu ürettiği sönük idelerden başka bir şey lama ve anlamlandırma isteğimizi gidermesini, hayatı-
değildir. Kısacası insan zihninde doğuştan gelen hiçbir mızı iyileştirmesini ve daha nitelikli bir hâle getirmesini
şey yoktur. Her türlü bilginin kaynağı ve aracı yalnızca isteriz.
deneyimlerdir.
Buna göre parçada vurgulanan asıl yargı aşağıdaki-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi eleştirilmektedir? lerden hangisidir?
A) Güvenilir bilgiler deneyimlere dayanır. A) Bilginin kanıtlanabilir olması gerekir.
B) Deney öncesi bilgiler açık, seçik ve kesindir. B) Güvenilir bilgiye akıl aracılığıyla ulaşılabilir.
C) Bilgilerimiz dış dünyayı ayna gibi yansıtmalıdır. C) Bilgi merakımızı gidermeye yönelik olmalıdır.
D) Çoğunluk tarafından kabul edilen her bilgi doğrudur. D) Felsefenin temel görevi, insan hayatını yönlendirmektir.
E) Kesin olarak kabul edilen bilgiler deney ve gözleme E) Bilginin hayatımıza yansıma şekli, onun değerini
dayanır. belirler.
71
70 71
