Page 74 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Bilgi Felsefesi 4. TEST

5. I. Kant a priori yargıların düşünme, anlama, yorumla- 7. Hayvanları çok seven Ada, annesini bir köpek sahip-
ma ve yargılama türünden zihinsel özelliklere yön ve- lenmeye ikna eder. Sahiplenecekleri köpekle ilgili inter-
ren akılsal koşullardan kaynaklanmış olduklarını kabul netten araştırma yaparken bilimsel bir sitede köpeklerin
eder. Ona göre akla dayalı olarak kendiliğinden oluşan göz retinasında 2 adet koni hücresi olduğu için kırmızı
bu zihinsel bir hareketin doğruluğunu ya da yanlışlığını ve yeşil renkleri ayırt edemediklerini; gözleri yüzlerinin
hiçbir deneyim ya da ilke ne reddedebilir ne de kanıtla- yan tarafında olduğu için de çevreyi 240 derecelik açıy-
yabilir. I. Kant'a göre aklın a priori hareketleri, zaman la gördüklerini öğrenir. Bu bilgiler ona köpek ve insan-
içinde olup gelişen deneyimlerin ürünleri olmadan da ların dünyayı farklı algıladıklarını, duyularımızın bizi bu
geçerliliklerini korur. A priori yargıların karşıtı olan a nedenle yanıltabileceğini fark etmesini sağlar. Bunun
posteriori yargılar ise, aklın zamanla sürekli bir evrim üzerine Ada duyu organlarına güvenemeyecekse hangi
düzeni içinde oluşturduğu "algılama" biçimlerinin ürün- bilgilerin doğru olabileceğini düşünmeye başlarken ma-
leridir. Latince "en son oluşan" anlamına gelen “pos- tematik dersinde öğrendiklerini hatırlar. Matematik bil-
terior” sözcüğü devamlı bir gelişim süreci içinde "son- gileri akılla elde edilen bilgiler olduğu için onların daha
radan" yani zaman geçtikçe oluşan düşünsel ürünleri güvenilir olacağına kanaat getirir.
niteler. Nitekim bilimlerin zamanla oluşturdukları veriler
de a posteriori sonuçlardır. Buna göre Ada’nın doğru bilginin kaynağı konusunda
hangi felsefi akıma yaklaştığı söylenebilir?
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine
A) Empirizm
ulaşılabilir?
B) Pozitivizm
A) Aklın a priori hareketlerinin geçerliliği zamansal de-
C) Pragmatizm
neyimlerle ilgilidir.
B) A priori yargılar zihnin bir ürünü olarak akılsal koşul- D) Rasyonalizm
lardan gelen yargılardır. E) Septisizm
C) İnsan yargılarının temelinde yalnızca algılama bi-
çimlerinin ürünleri yer alır.
D) Zaman içinde oluşan zihinsel ürünlerin kaynağı do-
ğuştan getirilen özelliklerdir.
E) Algılama biçimlerinin ürünleri aklın zamandan ba-
ğımsız sahip olduğu ürünlerdir.
8. “Bilgi Çağı” olarak adlandırılan bu dönemde bizler için
bilginin önemi tartışılmaz bir gerçekliktir. Bilgiyi oluştur-
ma, sorgulama ve kullanma süreçleri son yıllarda büyük
bir değişim geçirdi. Bu değişime hepimiz kapılmış gidi-
yoruz aslında. Elimizdeki bir tuşla hepimiz bir doktoruz,
öğretmeniz, aşçıyız… Ya da öyle sanıyoruz. Bilgiye
6. Bilmek istediğimiz çok şey var. Fakat herşeyi bilmek ulaşımın bu kadar hızlı olması bize gündelik hayatta
nasıl mümkün olabilir ki? Özneden bağımsız bu kadar çoğu zaman yarar sağlarken bazen de istemediğimiz
çok varlık alanı varken bunlardan hangi birini bilebiliriz sonuçlarla karşılaşabiliyor ya da gereksiz yere endi-
ki? Ayrıca bu bilgilerin doğruluğunu belirleyen referans şelenebiliyoruz. Gripken kendimizi zor bir hastalığın
kriterlerine de ihtiyaç duyacağımız açık. Bir bilginin sa- pençesinde sanabiliyor, güzel bir pasta yapmak üzere
dece bilme ihtiyacını karşılaması ya da insanın prob- kollarımızı sıvamışken kötü bir tat ile karşılaşabiliyoruz.
lemlerine çözüm bulması o bilginin doğru olduğu anla- Buna benzer bazı örnekleri hepimiz hayatımızda en az
mına gelir mi? Cevaplanması gereken çok soru var.
bir kez deneyimlemişizdir. Bunları yaşamamak aslında
Bu parçada bilgi felsefesinin; bizim elimizde. Bilgiyi, ona ulaşmada izlediğimiz yolun
ne kadar sağlam olduğunu tartmadan kullanmamalıyız.
I. Bilginin sınırı
II. Bilginin doğruluk ölçütleri Metinde bilgi ile ilgili hangisinin önemi vurgulan-
maktadır?
III. Bilginin değeri
A) Değeri
IV. Bilginin kaynağı
B) Faydaları
problemlerinden hangilerinden söz edilmiştir?
C) Göreliliği
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) Güvenilirliği
D) I, II ve III E) II, III ve IV E) Zorlukları

72 PB