Page 186 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914) ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. Berlin Antlaşması’na (1878) göre; 6. Rusya’nın 1870'te, 1856'da imzalanan Paris Antlaş-
ması'nda kararlaştırılan Karadeniz’in tarafsızlığını
• Girit’te ıslahat yapılacak ve Avrupalı devletler des-
tek verecek. tanımaması aşağıdaki amaçlardan hangisini ger-
çekleştirmek istediğine bir kanıt oluşturur?
• Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık veri-
lecek. A) Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü korumak
• Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya bırakılacak. B) Avrupa devletlerini Osmanlıya karşı kışkırtmak
• Osmanlı Devleti, Ermenilerin bulunduğu yerlerde ıs- C) Ortodoks Kilisesini nüfuzu altına almak
lahat yapacak.
D) Kırım üzerindeki hedeflerine ulaşmak
Buna göre Berlin Antlaşması'nın Osmanlı
E) Sıcak denizlere ulaşmak
Devleti’nde;
Çözüm :
I. Egemenlik haklarının zedelenmesi,
Rusya, Karadeniz’in tarafsızlığı ile ilgili hükmü 1870’te
II. Egemenlik alanının daralması,
tanımadığını açıklar. Bu tarihte Prusya, Fransa’yı yenil-
III. Çok uluslu yapısının sona ermesi,
giye uğratmış ve siyasî birliğini kurmuş, Avrupa kuvvet-
IV. Siyasal sisteminde değişiklik olması ler dengesi değişmiş, Osmanlı Devleti’ni destekleyen
İngiltere yalnız kalmıştır. Bu durum Rusya’nın yıllarca
durumlarından hangilerine neden olduğu söylene-
bilir? uğraştığı boğazlar üzerinden Akdeniz’e açılarak sıcak
denizlere ulaşmak amacını gerçekleştirmek amacına
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV yöneldiğinin önemli bir kanıtıdır.
Cevap: E
D) III ve IV E) I, II ve III

Çözüm:
Berlin Antlaşması maddelerinden; “Girit’te ıslahat yapı-
lacak ve Avrupalı devletler destek verecekti.”, “Osmanlı 7. XVIII. yüzyılda Avrupa'da güçler dengesinde
Devleti, Ermenilerin bulunduğu yerlerde ıslahat yapı- Osmanlı Devleti’nin yerini aşağıdaki devletlerden
lacaktı.” maddeleri ile Osmanlı Devleti’nin egemenlik hangileri almıştır?
hakları zedelenmiştir. Çünkü bu durum uluslararası hu- A) Almanya-İtalya
kukta diğer devletin iç işlerine karışmak demektir. Bir B) Rusya-Avusturya
devlet aldığı kararlar ya da eylemlerle diğer devletin iç
işlerine karışıyorsa bu durumda tam bağımsızlığın ya C) İngiltere-Hollanda
da egemenliğin zarar görmesi durumundan bahsedebi- D) Yunanistan-Sırbistan
liriz. Bu iki maddeden I. öncülü çıkarabiliriz.
E) Rusya-Sırbistan
“Sırbistan, Karadağ ve Romanya’ya bağımsızlık verile-
cekti.”, “Kars, Ardahan, Batum Rusya’ya bırakılacak.” Çözüm:
Bu iki maddeye baktığımızda da Osmanlı Devleti’nin
egemenlik alanları olan yerlerde toprak kayıpları ya- Avrupalı güçlerin, 1699 Karlofça Antlaşması’ndan
şandığını söyleyebiliriz. Buradan da II. öncüle ulaşabi- sonra Osmanlı Devleti’ne söz geçirmesi ancak 1774
liriz. Ayrıca Romanya, Sırbistan ve Karadağ gibi dev- Küçük Kaynarca Antlaşması’yla olmuştur. Küçük
letlerin ayrılması yani bağımsızlıklarını kazanmaları Kaynarca Antlaşması ile eski gücünü kaybeden Osmanlı
Osmanlının birçok ulusu bünyesinde barındıran çok Devleti’nin yerini Avrupa’da Rusya ve Avusturya almıştır.
uluslu bir yapısı olduğunu gösterir. Bu devletlerin ayrıl- Daha sonra bu iki devlet, Osmanlı Devleti’ne karşı siyasi
masıyla da çok uluslu yapısı zarar görmüş ancak son- faaliyetlere girişmiştir. Osmanlı coğrafyasına nüfuz etme
lanmamıştır. III. öncül çıkarılmaz bu durumda. Çünkü çabalarına 1870’te siyasi birliğini sağlayan Almanya da
bünyesinde başka ulusların olmaması gerekir ki bun- katılmıştır. Fakat soruda XVIII. yüzyıl sorduğu için henüz
dan bahsetmemiz mümkün değildir. Ayrıca iç işlerine Almanya ve İtalya siyasi birliğini sağlamamıştır. İngiltere
karışılması egemenlik haklarını zedeleyebilir ama bu ve Hollanda kara Avrupası'nda etkin değil, sömürgeci-
durum siyasal sisteminde bir değişiklik yapmaz. IV. ön- likte öncüdürler. Yunanistan ve Sırbistan da XIX. yüzyıl-
cüle de ulaşamayız. da bağımsızlığını kazanacaktır. Bu durumda Avrupa’da
Osmanlı Devleti’nin yerini Rusya ve Avusturya almıştır.
Cevap: B Cevap: B

186 187