Page 206 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH XIX ve XX. Yüzyılda Değişen Sosyoekonomik Hayat 2. TEST

7. XIX. yüzyılda basın hayatının gelişmesiyle okuryazar sa- 10. Avrupa'nın ürettiği ucuz mallar karşısında rekabet edeme-
yısında artış görülmüştür. Bununla birlikte insanlar, gazete yen Osmanlı Devleti'nin yerel üretimi durmuştur.
ve diğer süreli yayınlar vasıtasıyla ülkenin iç ve dış geliş-
meleri hakkında bilgi sahibi olmaya başlamıştır. Basının Bu durum aşağıdaki kurumlardan hangisini daha fazla
kamuoyu oluşturma ve toplumu istenen yönlere çekmede etkilemiştir?
önemli bir etken hâline gelmesi, devletlerin de bu gücü A) Lonca B) Tımar C) Medrese
daha etkin kullanmak istemelerini sağlamıştır. Bu bağ-
lamda çoğu devlet, kamuoyunu kontrol altında tutmak için D) Vakıf E) Banka
basını da kontrol etmek gerektiğini fark etmiştir. Olayları
aktarırken kişisel yargı ve düşünceleri de aktardığı için
gazeteler, dönem itibariyle kamuoyu oluşturmada en etkili
araç olarak dikkat çekmiştir.

Paragraf dikkate alındığında aşağıdakilerden hangi-
si söylenemez?

A) Süreli yayınlar halkın bilinçlenmesini sağlamışlardır.
B) Basının kamoyunu yönlendirmedeki etkisi büyüktür.
C) Kamuoyu oluşturmanın en önemli ve etkili yolu ba-
sındır.
D) Kamuoyunu kontrol altında tutmak için basını kont- 11. 1648’de imzalanan Westphalia ile devletler, başka dev-
rol altına almak en etkili yöntemdir. letlerin meşru varlığını tanımış ve iç işlerine müdahale
E) Devletler sansür yolu ile basını kontrol altına alarak, etmeme garantisi vermiştir. Ayrıca devletler karşılıklı
kamuoyunu kontrol etmeye çalışmışlardır. ilişkilerde, üst bir otoriteyi kabul etmemiş ve kendi top-
raklarında “mutlak egemen” bir konuma yükselmiştir.
Westphalia Barışı, Fransız Devrimi’ne giden yolu açmış
8. Osmanlı Devleti’nde klasik bedesten merkezli şehir ya-
ve Fransız Devrimi’nin getirdiği ulusal egemenlik ilke-
pıları yavaş yavaş yerini eski şehir merkezlerinin yanı
si, yerel ve bölgesel ayrıcalıkları yok etmiştir. Böylece
sıra bankaların bulunduğu modern şehirlere dönüştür-
ülkeyi ulusal sınırlar içinde elde tutacak merkezî bir
meye başlamıştır.
devlet anlayışı benimsenmiştir. Fransız İhtilali, ulus
Paragraf dikkate alındığında Osmanlı kentleri için devlet anlayışının pekişmesini sağlayan bir diğer dö-
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? nüm noktasıdır. Avrupalı önemli aydınlar, aydınlanma
çağında sıkça vurgulanan eşitlik, özgürlük, özgür irade
A) Şehir merkezlerinin formu değişime uğramıştır. gibi kavramlarla monarşilerin ve baskıcı uygulamaların
B) Geleneksel mimari yapılar yerini modern yapılara bı- önüne geçmeye çalışmıştır. Aydınların öncülüğünde
rakmıştır. demokratik ve anayasal bir süreç başlamıştır. Böylelikle
ulusallaşmaya giden yol açılmış ve krallık devletinden,
C) Kentlerde ticari hayatın izleri görülmektedir.
ulus devlete geçişin adımları atılmıştır.
D) Dışa dönük ticari merkezler kurulmaya başlamıştır.
Yukarıdaki metinden çıkarılabilecek en kapsamlı
E) Kentleşmede batılı unsurlar yerini yerli unsurlara bırak-
mıştır. yargı hangisidir?
A) Westphalia Barışı, Fransız Devrimi’ne giden yolu
açarak dünyadaki siyasi anlayışı değiştirmiştir.
9. Osmanlı Devleti'nin sanayileşmesini olumsuz etki-
B) Avrupalı aydınlar halkı aydınlatarak baskıcı uygula-
leyen;
malar yerine eşitlik ve özgürlüğe dayanı demokratik
I. kalifiye eleman yetersizliği süreç başlamıştır.
II. teknolojik makinelerin dışarıdan alınması C) İmparatorluktan ulus devlete giden süreçte West-
phalia Antlaşmaları ve Fransız İhtilali birer dönüm
III. millî sermaye birikiminin olmaması
noktasıdır.
durumlarından hangileri eğitim sisteminin yetersiz-
D) Fransız İhtilali ulusal egemenlik esasına dayalı
liği ile açıklanabilir?
merkezî devlet anlayışını getirmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) Westphalia Barışı ile devletler birbirlerinin iç işlerine
müdahale etmeme garantisi vermiştir.
D) I ve III E) II ve III

207
206 207