Page 45 - Seçmeli Psikoloji | 2.Ünite

2. ÜNİTE

SINIF İÇİ ETKİNLİK 12

• Liseyi bitirip üniversiteye başlayan bir öğrencinin, sosyal kategorisi değiştiği için düşünceler
ve davranışları da değişir mi? Neden? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

OKUMA METNİ

SEYİRCİ ETKİSİ

Bir olaya tanik olan başka insanlarin varliği, bireyin acil yardim gerektiren bir duruma müdahale
etme olasiliğini azaltabilir. Sosyal psikolojide bu duruma seyirci etkisi denir. Yardim gereken bir olaya tek
başina tanik olan biri, yardim etme ya da etmeme kararini sadece olayin kurbanindan gelen ipuçlarina
dayanarak verir. Olaya tanik olan kişi sayisi arttiğinda ise birey yardim için harekete geçmeden önce bek-
leyip diğer insanlarin ne tepki verdiklerini görmek ister. Diğer insanlar harekete geçmezse birey durumu
yeni baştan değerlendirir. Yardim etme konusunda kararsizlik yaşar ve hareketsiz kalabilir.

Görsel 2.86: Yardim eden insan
Yardim gerektiren olaya tek başina tanik olduğunda ise birey kendisini tam anlamiyla sorumlu hisseder
çünkü çevrede kendisinden başka yardim edebilecek kimse yoktur (Görsel 2.86). Kendisi ile ilgili durum-
larda da bu tepki değişmez. Ortada somut bir yangin belirtisi yokken tiyatroda alarm çaldiğinda insanlar
tepki vermeden önce diğer insanlari gözlemleyip hareketsiz kalirlar. Belirsizlik yaşarlar ve ilk kaçan olmak
istemezler. Tek başinayken ise daha çabuk tepki verirler ve hemen koşarlar.

(Rod Plotnik, Psikolojiye Giriş, s. 596-597 kitabından yararlanılarak komisyon tarafından düzenlenmiştir.)

PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ 77