Page 25 - Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü | 1.Ünite

a) Aktif bağışıklık; mikroorganizmalar ya da bunların ürünleri ile et-
kili şekilde temas etmiş olan kişilerde oluşan dirençtir. Geçirilen hastalıklar SAĞLIK BİLGİSİ
(kabakulak, kızıl, kızamık vb.) ya da aşılama (BCG, KKK, tetanos vb.) aktif
bağışıklık sağlar.
b) Pasif bağışıklık; bir antijene karşı daha önceden sentezlenmiş an-
tikorların verilmesi suretiyle o kişide geçici bir bağışıklık sağlanması anla- 1. ÜNİTE
mına gelir. Kısa sürelidir ve hemen etkisini gösterir. Pasif bağışıklığa örnek
serumdur. Hazır antikor içerdiği için vücudun bu antikoru üretmesine katkı
sağlayamaz.
Aşı: Vücuda önceden belli maddeler (ölü mikrop, canlı mikrop, mik-
rop antijenleri gibi) verilerek kişide belli hastalıklara karşı özel dayanıklılık
durumu geliştirme işlemidir. Aşı ilaç değildir. Hastalıkların önlenmesinde ki-
şiye yönelik önlemlerden biri aşılamadır. Aşısı bulunan hastalıklardan büyük
ölçüde korunmak mümkündür. Aşılama ile kişi henüz anne karnında, yeni
doğan döneminde ya da çocukluk dönemindeyken çeşitli hastalıklardan ko-
runur. Hayatın her döneminde uygulanabilecek aşılar vardır. Aşılar, dozuna
ve aşı takvimine uygun olarak yapıldığında kişiyi belirtilen hastalığa karşı
korur (Görsel 1.41).

37

Görsel 1.41
Hayvanlardan İnsanlara Bulaşabilecek Hastalıklar Aşı takvimi
Hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar, hayvan-
lar ve hayvansal ürünler aracılığı ile gerçekleşmektedir. Bu
hastalıkların yayılma alanları geniştir ve bulaşması farklı yol-
larla olmaktadır. Ancak genel olarak bulaşma; temas, solu-
num veya ağız yoluyla gerçekleşir. Omurgalı havyalardan
insanlara bulaşan hastalıklarda (zoonoz) evcil hayvanların
rolü büyüktür. Kedi veya köpeklerin insanları ısırması ya da
tırmalaması, vücut atıkları (dışkı, idrar, salya, burun akıntısı
vb.) hastalık etkenlerinin taşınmasında önemli bir yoldur. Bu
atıklarla temas edilmesi, atıklarla bulaşmış enfekte gıdaların
tüketilmesi sonucu insanlara geçebilir (Görsel 1.42). Görsel 1.42
Enfekte gıda
Hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklardan korunmak için hasta-
lık kaynağının ve etkeninin bilinmesi önemlidir. Bu hastalıklarla mücadelede
bulaşma özelliklerinin bilinmesi gerekir. Çok basit birtakım korunma önlem-
lerinin uygulanması sonucunda bu hastalıklardan birçoğunun önüne geçile-
bilmesi mümkündür. Çünkü etlerin çiğ veya az pişmiş olarak yenmemesi ile
sütlerin çiğ veya az pişmiş olarak içilmeyip iyice karıştırılarak kaynatılması
veya pastörize edilerek içilmesi gerekmektedir.Veteriner hekim kontrolünden
geçmemiş olan hayvansal gıdalar ve damgasız etler kesinlikle tüketilmemelidir.