Page 203 - Sanat Tarihi -12

İSLAM VE TÜRK MİMARİSİ 6.
ÜNİTE

Sağlık hizmetlerinin yanında tıp eğitiminin de verildiği yer olan
darüşşifalar; şifahane, bimarhane gibi isimlerle de bilinmektedir.

1229’da yaptırılan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Mengücekli Dönemi
eserlerindendir. Yapı, taş işçiliği ile ön plana çıkmaktadır.

Şifahane, ortada dört sütun üzerine üç paralel
tonozla örtülü, geniş orta mekân ile biri girişte olmak
üzere değişik yıldızlı tonozlarla örtülü dört eyvandan
oluşmaktadır. Döneminin medrese-şifahane yapıları
içinde, ana eyvan dışında ikinci katı da kullanılan
birkaç yapıdan biridir.

Tamamlanmamış olan şifahane kapısında ku-
sursuz işçilik kendini göstermektedir. Tasarım ve
bezeme anlayışı açısından İslam mimarisinde
benzeri yoktur (Görsel 6.50). Batı taç kapısı,
bütünüyle geometrik süslemeye sahiptir. Kapı
üzerindeki yırtıcı kuş kabartmaları üsluplaşmanın
başarılı örneklerindendir. Çift başlı kartal Alaaddin
Keykubat'ı (Anadolu Selçuklularını), tek başlı
kartal ise Ahmet Şah’ı (Mengücekleri) temsil
etmektedir. Çift başlı kartal, başı dik ve heybetli,
tek başlı kartal ise boynu bükük ve bir ayağı
havada durmaktadır. Bu durum Mengüceklerin Görsel 6.50
Anadolu Selçuklularının hakimiyetini kabul ettik- Ulu Camii Daruşşifası’nın taç kapısı, Divriği
lerini ifade etmektedir. Divriği Ulu Camii ve
Şifahanesi'nin bezemeleri, taş işçiliğinin kusur- Bunu biliyor musunuz ?
suzluğu ve simgeselliği ile eser İslam ve Türk sanatı
tarihinde çok özel bir yere sahiptir. Divriği Ulu Cami Darüşşifası’nın batı
kapısında (taç kapı) ikindi vakti
İlhanlılar Dönemi’nden günümüze ulaşan eserlerden olan Amasya görülen namaz kılan erkek silueti,
Darüşşifası (Bimarhanesi), İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet Olcaytu cennet kapısında saat 07.00
ve hanımı Ilduz Hatun adına 1308-1309 yıllarında yaptırılmıştır. sıralarında çıkan namaz kılan
kadın silueti, şah kapısında saat
Selçuklu medreselerinde olduğu gibi anıtsal görünüşlü ve dikdörtgen 09.00 sıralarında oluşan ve eseri
planlı yapının giriş cephesine, diğer cephelere göre daha farklı ve yaptıran Ahmet Şah’ın başını temsil
girişin kilit taşında, bağdaş kurmuş bir insan figürü işlenmiştir. İki ettiğine inanılan erkek kafası
yanında pencere nişleri bulunan, yuvarlak kemerli girişin üzeri, mukar- silueti görenleri büyülemektedir.
naslı ve sivri kemerli olarak devam etmektedir. Yine girişin her iki yanı,
üçer şerit hâlinde, geometrik şekillerle bezenmiş ve son derece ince bir
işçilikle yapılan taş oymalardaki kıvrık dallar ile yaprak motifleri,
portalı süsleyen geometrik bezemeyi tamamlamaktadır. Ayrıca portalın
köşelerindeki silindirik kulelerle cephe daha da belirginleştirilmiştir.

Darüşşifada hastalar tedavi edilirken aynı zamanda öğrencilere tıp
eğitimi de verilmiştir. Daha sonra akıl ve ruh hastalarının musiki ile tedavi

203