Page 116 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

2. ÜNİTE Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
MODERN BİR OLGU OLARAK
SOSYAL SINIFLAR
Sosyal sınıflar ve sosyal tabakalaşmalar öteden beri
toplumların ve toplumsal yapıların oluşmasında en etkin
rollerden birini oynamıştır. Sosyal sınıf ve sosyal tabaka-
laşmaları inceleyebilmenin en iyi yollarından biri de sosyal
yapıyı analiz etmektir. Çünkü sosyal sınıf ve tabakalaşma-
lar, sosyal yapının ana unsurlarından biri olarak kabul
edilmektedir. Tabakalaşma eşit olmayan sosyal etki ve
hayat şartlarına sahip insan katmanlarında toplumun
bölünmesidir. İnsanlar üç tabakalaşma boyutunun farklı
şekillerde onlara verdiği sosyal statülere sahiptir. Bu
boyutları zenginlik, güç ve prestij olarak sıralayabiliriz. Görsel 2.151: Toplumsal sını ar sanayileşmeyle ortaya çıkmıştır.
Geçmişten günümüze sosyal sınıflar ve sosyal tabakalaşma
kavramları sanki aynı gerçeğe denk düşüyormuş gibi tarzda ortaya çıkmıştır. Köy tipi yapıdan şehir tipi bir
algılanmıştır. Bu anlayışın sanayileşmeye diğer bir deyişle yapıya geçişle birlikte toplumsal değerler değişikliğe
modern dönemlere kadar devam ettiğini söylemek müm- uğramış; sosyal sınıfları daha çok, tüketim biçimi, oturu-
kündür. Çünkü sosyal sınıflar sanayileşmeyle birlikte lan mekân, gelir, meslek vb. gibi ölçütler belirlemiştir.
tarihteki tüm sosyal tabakalaşma tarzlarından farklı bir (www.sosyalbil.selcuk.edu.tr)
1. Metni inceleyerek gelir düzeyinin, sınıfların oluşmasında belirleyici bir ölçüt olup olmadığını açıklayınız.
2. Sosyal sınıfların temelinde neler yer almaktadır? Belirtiniz.
3. Bireyin statüsü ile gelir düzeyi arasında nasıl bir ilişki vardır? Tartışınız.

Yorumlayınız

Aşağıdaki eşleştirme tablosunda kavramlara ait açıklamalar verilmiştir. Açıklamalara karşılık gelen
kavramların numaralarını boş bırakılan kutucuklara yazınız.

1. Gelişmiş toplumlarda bugün nüfusun büyük bir bölümü bu tabaka içindedir. Yarı Kapalı Tabakalaşma

2. İnşaat işçileri, seyyar satıcılar bu tabakada yer alırlar. Kapalı Tabakalaşma

3. Üretime büyük sermaye gücü ile katılanların oluşturduğu tabakadır. Toplumsal Tabaka

4. Tabakalar arasında geçişin yasaklandığı, belirli statüleri değiştirmenin
olanaksız olduğu tabakalaşma biçimidir. Örneğin Hindistan'da görülen Toplumsal Sınıf
kast sistemi gibi.
5. Nüfusun gelir dağılımı, eğitim düzeyi, toplumsal saygınlık gibi ölçütlere
göre farklılaşarak toplumsal yapı içinde hiyerarşik biçimde çeşitli toplum- Açık Tabakalaşma
sal birimler oluşturmasıdır.
6. Bir tabakadan diğer bir tabakaya geçmek kısmen serbesttir. Köleci
toplumsal düzenin yıkılması ile ortaya çıkan feodal toplumlarda Orta Tabaka
görülen tabakalaşma biçimidir.
7. Bir toplumda benzer yaşam tarzına sahip insanların oluşturduğu bir kate-
goridir. Üst Tabaka

8. Tabakalar arası geçişin serbest olduğu tabakalaşma tipidir. Örneğin yoksul
bir aile çocuğunun profesör olması gibi. Alt Tabaka

170