Page 50 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

2. ÜNİTE Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler

Okuma Parçası

Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.

TOPLUMSAL SAPMA ve DÜZEN

Görsel 2.57: Guillermo Rosales’in karikatürü
1. METİN 2. METİN
En kısa ifadeyle sapma, toplumsal olarak kabul Toplumsal kurallara uyulması toplumda istikrar ve
görmeyen davranış ya da toplum tarafından üzerinde sürekliliğin şartıdır.
uzlaşı sağlanmış normların ihlali olarak tanımlanır.
Toplumsal sapma çoğu zaman toplumsal düzene
Asansördeki bir yabancının bakışlarından, kendi yöneltilmiş ciddi bir saldırı olarak anlaşılsa da toplumsal
kendine konuşmasına, tuhaf giysiler giymekten, banka sapma kültürü toplumsal değişmeye uydurmanın aynı
soymaya kadar, birçok şey sapkın davranış olarak nitelen- zamanda bir yolu da olabilir. Bazı kişilerin sapıcı eylem-
dirilebilir. Eğer sapma, norm ihlali olarak tanımlanırsa leri yeni bir normun oluşmasının başlangıcı olabilir.
birçok sapkın davranış (araç sürerken hız limitini aşmak,
kırmızı ışık yanarken hareket etmek gibi) önemsiz ya da Toplumda bazı normlar her zaman uygulanmaz ancak
“normal” davranış gibi görünebilir. Hepimiz muhakkak gerek duyulunca uygulanır. Bir toplumda bütün normlar
bir şekilde öteki insanlarca sapma olarak nitelendirilen istisnasız sıkı ve sert bir biçimde uygulansa idi hemen
bazı davranışlarda bulunmuşuzdur. Bu realiteyi dikkate her sistem bozulur, bir kollaps (çökme) meydana gelirdi.
alan bazı sosyologlar sapmayı, toplumun gelenek Bir toplumdaki bütün kanun örf ve âdetler idari tasarruf-
göreneklerine ve en önemli normlarına yönelik ciddi ların tam ve sert bir biçimde uygulanması toplumu kaosa
saldırı olarak tanımlarlar. Bazı insanların davranışlarının götürebilir. Zira toplum iştirakçilerinin çoğunun cezaev-
neden sapkın davranış olarak tanımlandığı sorusu ile bazı lerine girmesi gerekirdi. Mahkemeler o kadar yüklenirdi
bireyler sapkın davranışlarda bulunurken neden öteki ki davalar bitirilemez ve sonuç olarak insanların hukuk-
bazı bireyler böylesi davranış sergilememektedir sorusu tan korkuları kalmazdı. Bu nedenle her toplumda norm-
birbirinden oldukça farklıdır. Bu konuda biyolojik ve lara çok sıkı olarak uymanın meydana getirdiği olumsuz
psikolojik temelli teoriler, genetik kusurlar, kimyasal sonuçlar oluşur.
dengesizlikler, nörolojik kusurlar, psikolojik eğilim ya da
bağımlılık gibi kişilik ve fiziki özelliklerin sapkın davra- Merton’un dediği gibi normlara ihtiyaç olduğu kadar
nışa neden olduğunu iddia ederler. Buna karşın sosyolojik uyulması istenir ve toplumun yürüyüp işleyebilmesi
teoriler ise ağırlıklı olarak bireyleri belirli yönde davranı- ihtiyacını karşılayacak kadar uyumsuzluğa müsaade
şa zorlayan çevresel güçlerin etkisi üzerinde odaklanır. edilir.
(David M. Newman, Sosyoloji, s.113) (Sulhi Dönmezer, Toplumbilim, s.260)
1. Metinlerden hareketle toplumsal sapma ve toplumsal düzen arasında nasıl bir ilişki olduğunu söyleyiniz.
2. Toplumda normlara tam anlamıyla uymak mümkün müdür? Neden?
3. Toplumsal sapmanın sebepleri nelerdir? Düşüncelerinizi belirtiniz.

104