Page 51 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler 2. ÜNİTE

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
SOKRATES’İN SAVUNMASI
Atinalılar! Kısa bir süre sonra kentimizi suçlamayı
ve ayıplamayı çok sevenler arkanızdan konuşacaklar.
Sizi, Sokrates’i (Sokrat) yani bir bilgeyi öldürmüş
olmakla suçlayacaklar. Ben gerçekte hiçbir şey bilme-
yen bir adam olduğum hâlde onlar sizleri küçük düşür-
mek istedikleri zaman benim bilge olduğumu iddia
edecekler. Oysa kısa bir süre daha beklemiş olsaydınız
istediğiniz sonucu hemen görecektiniz. Çünkü gördüğü-
nüz gibi çok yaşlanmış ve ölümün eşiğine gelmiş
durumdaydım. Şimdi hepinize değil sadece beni ölüme
mahkûm edenlere sesleniyorum.

Belki de beraatimi sağlayacak şeyler söylemediğim-
den yalvarıp yakarmadığımdan suçlamalardan kurtul-
mak için gereken şeyleri söylemeyi ve yapmayı kabul
etmediğimden ötürü davayı kaybettiğimi düşünüyorsu-
nuz. Ama hiç de öyle değil. Benim mahkûm olmama
sebep olan, başkalarından görmeye alıştığınız ancak
bende göremediğiniz merhamet dilenciliğidir. Bunu asla
yapmayacağımı hepiniz çok iyi biliyorsunuz.
Görsel 2.58: Jacques Louis David’in (Jak Luis Deyvid)
(Platon, Sokrates’in Savunması, s.77, 78’dan kısaltılarak alınmıştır.) “Sokrates’in Ölümü” adlı tablosu
1. Sokrates bu savunmayı sizce neden yapmış olabilir?
2. Sokrates'in suçlu olarak görülmesi yaşadığı toplum düşünüldüğünde bir sapma olarak görülebilir mi?

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
SOSYAL PROBLEM, SAPMA VE SUÇ
Günümüzde teknolojik gelişmelerin her alanda için önce onu tanımak gerekir. Tanımak için de o konu ile
yaygınlaşması, özellikle kitle iletişim araçlarının etkisi, ilgili bilimsel çalışmalar, sosyal yapıların sorunlarıyla
kentleşme, endüstrileşme, iç ve dış göçler, hızlı nüfus ilgili araştırmalar yapmak gerekir.
artışı gibi faktörler sosyal sistemi etkileyerek kurumların
yapısında, fonksiyonlarında ve bireyler arası ilişkilerde Toplumda kültürün belirlediği örf, âdet, gelenek,
mikro düzeyde değişmeler meydana getirmiştir. Bu görenek ve hukuk kurallarına uymayan davranışlar
değişmeler her alanda olumlu sonuçlar getirmemiş; bazı sapkın davranışlar olarak nitelendirilirler. Yalnız toplu-
sosyal problemlerin ortaya çıkmasına veya daha önce var mun davranış kurallarına uymamak ile hukuk kurallarına
olan sosyal problemlerin daha büyük boyutlara ulaşma- uymamak aynı derecede ve aynı biçimde toplumsal tepki
sına da neden olmuştur. ile karşılanmaz. Yasalara uymayan davranışın yaptırımı
yasalarda yazılı olarak belirlenmişken gelenek, görenek,
Toplumsal problemler toplumun bütünlüğünü ve örf ve âdetlere uymamanın sapma olarak nitelendirilmesi
devamlılığını tehdit eder. Sosyal problemlere sosyolojik durumu görecelidir. Aynı zamanda sapkın davranışa
açıdan yaklaşıldığında atılacak ilk ve en önemli adım gösterilen tepki de farklı sosyal gruplarda farklılaşır.
sosyal problemlerin sosyal tanımlarının yapılmasıdır. Buna karşılık, bazı sapma türleri toplumun çoğunluğu-
Sosyal problemlerin sosyal tanımı zaman ve mekâna nun, hatta bazı tür sapmalar (adam öldürme gibi) toplu-
göre değişir. Örneğin çocuk suçluluğu bir dönem zekâ mun tüm üyelerinin tepkisini çekerken sokağa tükürme
geriliği, ruhsal rahatsızlık veya yoksul çevreye tepki gibi bir davranış sapma olarak herkesin tepkisini çekmez.
olarak tanımlanmıştır. Bir problemle mücadele etmek
(Prof. Dr. Tülin İçli, Çağın Polisi Dergisi, s. 8, 9’dan kısaltılarak alınmıştır.)
1. Yazılı olmayan normlar ile hukuk kurallarına uymamak toplum tarafından aynı şekilde mi karşılanır?
Tartışınız.
2. Toplumların gelişmesiyle suç arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
3. Olumsuz toplumsal sapmayı önlemek için neler yapılmalıdır? Düşüncelerinizi belirtiniz.

105