Page 82 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

2. ÜNİTE Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler

Kentli miyiz Köylü müyüz ?

HAZIRLIK SORULARI

1. Köyden kente göçün nedenleri nelerdir? Düşününüz.
2. Köyde ve kentte yaşamanın olumlu ve olumsuz yanları nelerdir? Görüşlerinizi paylaşınız.

KAVRAMLARIMIZ
Köy ve Kent Yaşamı

KÖY VE KENT TOPLUMSAL GRUPLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Kent toplumsal grupları, sosyal ve işlevsel özellikleri Örneğin sanatsal ve kültürel etkinliklerden kentte yaşa-
bakımından kırsal alandaki toplumsal gruplara göre önemli yanlar daha fazla yararlanırlar. İş olanakları kentlerde daha
derecede farklılaşmıştır. fazladır. İnsanların gereksinim duydukları çeşitli giyecek ve
yiyecekler kentlerde daha fazla bulunmaktadır. Öte yandan
Kentte yaşayan hemen herkes kent yaşamının durağan karmaşık bir yapıda yaşamanın getirdiği birçok problemden
olmadığını, kentlerde toplumsal, siyasal, ekonomik ve kül- dolayı kent yaşamında toplumsal sapmalar da yoğun olarak
türel değişmelerin sürekli yaşandığını bilir. Kentte toplumsal görülür. Örneğin trafik sorunu, çevre kirliliği ve nüfus yoğun-
gelişmeyi sağlayan çeşitli etkenler vardır. luğunun fazla olması bunlardan birkaçıdır (Görsel 2.104).

Köy ve Kent Yerleşimlerinin Karşılaştırılması
• Köyde nüfus yoğunluğu az, kentte çoktur.
• Köyde nüfus, doğurganlığın çok olması nedeniyle kent-
lerde ise köyden kente göç sonucu artar.
• Köylerde birincil ilişkiler, kentlerde ikincil ilişkiler yay-
gındır. Köyler kültürel anlamda tutucu, kentler yenilikçidir.
• Köylerde egemen geçim kaynağı tarım ve hayvancılık,
kentlerde ticaret ve sanayidir.
• Kentlerde toplumsal hareketlilik fazladır. Göç nedeniyle
kentlere sürekli yeni insanlar gelmekte, insanlar meslek
değiştirmekte, tabakalar arasında geçişler hızlı olmaktadır.
Bunda eğitimle kazanılan statülerin fazla olmasının da
etkisi büyüktür.
• Köylerde cinsiyete dayalı doğal iş bölümü, kentlerde teknik
iş bölümü ve uzmanlaşma gelişmiştir.
• Köyler üretimin doğal koşullara bağlı olması nedeniyle
Görsel 2.104: Kentlerde tra k yoğunluğu büyük bir sorundur. kentlere göre doğal afetlerden daha çok etkilenir.

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruyu cevaplayınız.
KENTLERDE TOPLUMSAL HAREKETLİLİK
Günümüz demokratik toplumlarında toplumsal kente göç, köyün dar olanakları içinde sıkışıp kalmışlıktan
hareketlilik giderek artmakta ve bu hareketlilikte de eğitim kurtuluş amacı ile yapılır. Bireyler kentlerde statüsü daha
ve öğretim önemli rol oynamaktadır. Özellikle kentlerde yüksek, çoğu kez bedensel güce dayanmayan işler bulabi-
bireyler daha iyi yaşam biçimi, daha yüksek statü elde lirler. Bu nedenle bireylerin kent ortamında yükselme
etmek amacıyla eğitim olanaklarından yararlanma yarışı- şansı ve olanakları daha fazladır. Özellikle Sanayi Devri-
na girmektedirler. Endüstrileşme ile birlikte kent sayısının mi’nden bu yana kırsal alanlardan şehirlere göçlerle birlik-
ve kentleşmenin artması, üst düzeyde iş bölümü ve te başlayan kentleşme süreci ve toplumsal değişmenin
uzmanlaşma alanlarının varlığı, insanlarda doğan yüksel- etkili olması kentlerde bireylerin sınıf değiştirmesini
me isteklerinin karşısına yasal engellerin çıkarılmayışı mümkün hâle getirmektedir.
toplumsal hareketlilik için etkili olmaktadır. Köylerden (www.sosyoloji.com.tr)
Kentlerde toplumsal hareketlilik imkânlarının yaygın olmasının sebepleri neler olabilir? Görüşlerinizi
paylaşınız.

136