Page 78 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

2. ÜNİTE Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler

Haber

Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.
BİR KÖY MONOGRAFİSİ
Köyde yaşayanlar geçimini sağlamak için tahıl, sebze ve meyve yetiştirmektedirler. Köyde tahıl olarak en çok
buğday, arpa ve mısır yetiştirilmektedir. Köylüler elde ettikleri buğdayı un ve bulgur hâline getirmektedirler. Köydeki
aileler yiyecekleri ekmeği kendileri yapmaktadırlar. Köyün en önemli geçim kaynakları olan zeytin ve bal üretiminin
yıllara göre değişiklik göstermesi ve geniş arazilere sahip olmamaları köylünün gelir düzeyini olumsuz yönde etkile-
mektedir. Köydeki iş olanakları da oldukça kısıtlıdır.

Köylünün gelir düzeyinin iyi olmaması ve işsizlik yoksulluğu getirmiştir. Köyde yaşayanların büyük bir çoğunluğu
yoksuldur. Yoksulluk köyden şehre göçü doğurmuştur. Köyden şehre yaşanan göç ise köyün nüfus yapısını oldukça
değiştirmiştir. Çünkü göç edenler çoğunlukla gençlerdir. Bu nedenle köyde yaşayan nüfus oldukça yaşlı bir nüfustur.
Köydeki aile yapısı ise çekirdek aile dediğimiz küçük aile tipi özelliği göstermektedir. Aile yapısı, geleneksel aile
yapısından oldukça uzaklaşmıştır. Bu durum kendini özellikle evlenme şekillerinde göstermektedir. Evlenecek olan
gençler evlenme kararını kendileri almakta, eşlerini kendileri seçmekte ve evlendikten sonra kendilerine ayrı ev açmak-
tadırlar.

Köyde eğitime önem verilmektedir. Fakat ekonomik yetersizlikler, köyle şehir arasındaki uzaklık ve köyün ulaşım
olanaklarının kısıtlılığı köydeki eğitim durumunu olumsuz yönde etkilemektedir. Köyde okuma yazma oranı ise olduk-
ça yüksektir. Zeytinköy köyü tüm bu özellikleri ile toplumsal değişimden az etkilenen bir yerleşim birimi özelliği
göstermektedir (Görsel 2.95).
(Belgin Özer, Zeytin Köyü Monografisi, Yüksek Lisans Tezi, s.5)

Görsel 2.95: Köy toplumsal grubunda insanlar ekmeklerini kendileri yapar. Görsel 2.96: Köy toplumsal grubunun sorunlarından biri de ulaşımdır.
KÖY TOPLUMUNDA DEĞİŞME
Günümüzde köylerin pazar ve para ekonomisine dâhil olmaları; tarım ilaçları, tarımsal makine, gübre gibi araç ve
gerecin kullanımını da artırmaktadır. Köylerde tarım dışı faaliyetlere rastlanabilmekte, iş bölümü gelişmekte, yeni ve
değişik tüketim malları (örneğin kâğıt mendil) ile araçlar eskilerin yerine ikame edilmektedir. Tezekle ve odunla yemek
pişirmek yerine mutfak tüpü, mutfak malzemelerinde bakır yerine alüminyum, plastik veya çelik tercihi gibi değişmeler
örneklerle çoğaltılabilir. Köylere elektriğin girişi ve yeniliklerin kabulü arasında kuvvetli bir ilişki vardır. Elektrik aydın-
latmanın yanı sıra buzdolabı, çamaşır makinesi, radyo ve televizyon gibi dayanıklı tüketim mallarını da maddi kültüre
ve normal hayata sokmaktadır. Köyde daha önce görülmeyen kasap, bakkal, spor kulübü, aşevi, terzi, fırın gibi kuruluş-
lar ulaştırma ve haberleşmenin uyarıcı ve yönlendirici etkisiyle toplumsal değişme süresi içinde ortaya çıkabilmektedir.
Köyün şehir, ülke ve hatta dünya ile teması artmıştır. Maddi araçlarda görülen yenilik ve değişmeye rağmen manevi
değerlerdeki değişme daha ağır yürümektedir (Görsel 2.96).
(Mustafa Erkal, Sosyoloji, s.317-318)
1. Metinlerden faydalanarak köylerde yaşanan ekonomik ve toplumsal sorunların neler olabileceğini belirtiniz.
2. Zaman içinde köyün ekonomik yapısında ne gibi değişiklikler olmuştur? Belirtiniz.
3. Köylerde maddi değişmenin yanında manevi alanda ne tür değişiklikler olmuştur? Örnek veriniz.
4. Sizce metinlerde sözü edilen sorunlar günümüzdeki köylerin sorunlarını yansıtıyor mu? Neden?

132