Page 12 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

6. ETKİNLİK
YORUMLAYINIZ

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
Toplumsal Değişme ve Aile

Günümüz dünyasında ailenin konumu hızla değişmek-
tedir. Ailedeki roller, fonksiyonlar ve yapısal faktörler yeni-
den inşa edilmektedir. Kurumsal olarak ailenin çöküşünün
dillendirildiği bir ortamda, yıkımdan çok bir dönüşümün
söz konusu olduğu daha doğrudur. Çeşitlilik arz eden mo-
delleriyle günümüzün yeni aile yapıları, türlü koşulların et-
kisiyle hızla dönüşmektedir.

Bilindiği gibi aile, insanın en dar anlamda sosyal bir
örgütlenme modelidir. Gerçekten de bu bağlamda aile, en
küçük bir sosyal birlik olarak değerlendirilmektedir. Ancak
ailenin rolü ve toplumsal hayattaki işlevlerinin zamana da-
yanan ve üyelerini her tür dışsal gerilim karşısında dirençle destekleyen konumu günümüzde kapsamlı
tartışma ve müdahalelerle yüz yüze gelmektedir. Öyle ki ailenin fonksiyonlarında ortaya çıkan değişiklikler,
çok kere aile kurumunun ortadan kalktığı ya da kalkabileceği şeklindeki değerlendirmelerin doğmasına
imkân vermiştir. Hâlbuki gerçekte rol ve işlevler el değiştirmiş, aile yeni bir strüktürle “insani” ve “toplum-
sal” konumunu özgül şart ve eylemlerin ağırlığı karşısında bir kere daha esastan inşa etmeye yönelmiştir.
Burada ailenin kendini yeniden üreten dinamizminden ve onu her türlü dışsal etkiyle karşı karşıya getiren
mevcut etkilerin ağırlığından söz etmek gerekmektedir.

Aile, oldukça yoğun bir birimdir ve genellikle sorum-
lulukları ortak olan üyelerin bir organizasyonu olarak gö-
rülmektedir. Kan bağı ya da yasal bağlarla birbirine bağlı
olan insanlardan oluşmuş ve mahrem ilişkilerle örülü bir
grup olarak aile, zaman içinde ayakta kalmayı başarmış çok
esnek bir toplumsal birim olarak tanımlanabilir. Böylece
akrabalık bağlarıyla doğrudan birbirine bağlanmış olan ve
yetişkin üyelerinin çocukların bakımından sorumlu olduğu
bir grup insandan söz edilmektedir. Sonuçta aileyi oluştu-
ran şey, her biri kendi toplumsal konum içinde birbirlerini
karşılıklı olarak etkileyen, ortak bir kültür yaratan, aile bi-
çiminin gereğine göre paylaşan ve sürdüren ekonomik ve
toplumsal bireyler grubudur. Tanımdan da anlaşılacağı gibi ailenin konumuyla işlevleri birbiriyle bütün-
leşmiş gibidir. Oysa ailenin fonksiyonlarında ortaya çıkan değişmeler, onun niteliğine ilişkin ortaya atılan
iddia ve yorumlardan çok kere bağımsız bir şekilde seyretmektedir. Hatta günümüzün atomize toplumla-
rında aileye atfedilen statüyle, ailenin sürdürebilme inadı gösterdiği özellikleri sık sık karşı karşıya gelmek-
tedir. Bu yüzleşmelerin ürettiği yeni gerilimler de aileyi derinlikli bir biçimde sarsmaktadır.
www.necdetsubasi.com

SORULAR

1. Metinden hareketle geçmişteki aile ve akrabalık ilişkileriyle günümüzdeki ilişkileri karşılaştırınız.
2. Ailenin temel işlevleri nelerdir? Açıklayınız.
3. Toplumsal yapıda meydana gelen değişimler aile yapısını nasıl etkilemektedir?
4. Ailenin değişen ve değişmeyen işlevlerine örnekler veriniz.

22 DEĞİŞİM VE AİLE