Page 8 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

4. ETKİNLİK
YORUMLAYINIZ

KURUMLAR VE KURUMSAL DEĞİŞİM
Toplumsal kurumlar; kurallar koyarak günlük hayattaki belirsizliği azaltır ve insan etkileşimi için de
rehber görevinde bulunur. Böylece biz; sokakta arkadaşlarımızla selamlaşırken, otomobil kullanırken, alış
veriş yaparken, borç para isterken, bir iş kurarken, ölülerimizi defnederken ya da benzeri durumlarda bun-
ları nasıl yapacağımızı bilir ya da kolayca öğreniriz. Aynı işlemleri başka bir ülkede, örneğin Bangladeş’te
yaparken bu kurumların farklı olduğunu da gözlemleyebiliriz.
Toplumsal ve kurumsal sınırlamalar bireylerin neleri yapmalarının yasak olduğunu ve bireylerin hangi
koşullarda hangi faaliyetleri yapabileceklerini içerir. Bu nedenle de kurumlar insan etkileşimlerinin meyda-
na geldiği çerçevelerdir. Toplumsal kurumlar, rekabete dayalı bir takım sporunun oyun kurallarıyla birebir
aynı niteliği taşımaktadır. Başka bir ifadeyle kurumlar resmî ve yazılı kuralları içerdikleri gibi bazı temel
kuralları oluşturan (rakip takım oyuncusunu kasten sakatlamamak gibi) yazısız kuralları da içerir. Bu yazı-
sız kurallar ve resmî olmayan yaptırımlar bazen uygulanmaz bazen de davranışın karşılığında ceza verilir.
Bu nedenle kurumların işlevi açısından önemli bir husus da ihlallerin belirlenmesi ve cezaların kesinliğidir.
Örgütler var olan sınırlar çerçevesinde bir amaca hizmet etmek maksadıyla oluşturulur. Örgütler hedef-
lerini gerçekleştirme bakımından kurumsal değişimin önemli bir uygulayıcısıdır. Toplumsal örgütler; siyasi
kuruluşları (siyasi partiler, senato, şehir konseyi, düzenleyici kurum vb.), iktisadi kuruluşları (firmalar, ti-
caret odaları, kooperatifler vb.), sosyal kuruluşları (kulüpler, dernekler vb.) ve eğitim kuruluşlarını (okullar,
üniversiteler, meslek eğitim kampları vb.) kapsar. Toplumsal örgütler ortak bir hedefe ulaşmak amacıyla bir
araya gelmiş bireylerden oluşan gruplardır.
www.academia.edu

TAKIM ÇALIŞMASI

Kürek takımı yarışlarını izleyenler görmüşlerdir:
Takımı oluşturan sporculardan her birinin çektiği kü-
rekler aynı anda suya dalmakta ve aynı anda sudan çık-
maktadır. Takımlarda uyum ve düzen gözlenmektedir.
Takımın başarısı sporcuların bireysel çabalarının takım
çalışmasına uyumunun sonucudur. Aralarında uyum
sağlayamayan takımlar yarışı son sıralarda bitirir.
Görsel 1. 1: Kürek takımı yarışları (www.todaie.gov.tr)

SORULAR

1. Kurumların değişme ve gelişmeye ayak uydurmasında etkili olan faktörleri açıklayınız.
2. Metinden hareketle toplumsal kurum ve toplumsal örgüt arasında ne gibi farklılıklar olduğunu söyleyiniz.

PERFORMANS

Siyasi partiler, camiler, ticaret odaları, eğitim, dernekler, okullar, sosyal kulüpler, aile, ekonomi,
siyaset, din, serbest zamanları değerlendirme
Yukarıda sıralanan toplumsal kurum ve örgütleri tabloda uygun sütunlara yerleştiriniz.

TOPLUMSAL KURUMLAR TOPLUMSAL ÖRGÜTLER
Okul
Eğitim
............................................................................................... .................................................................................................
............................................................................................... .................................................................................................
............................................................................................... .................................................................................................
............................................................................................... .................................................................................................
................................................................................................ .................................................................................................

18 KURUMLAR - ÖRGÜTLER