Page 9 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

AİLE VE YAPISI

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Aile ve akrabalık 1. Ailenin toplumsal yapıya etkileri nelerdir? Görüşlerinizi sınıftaki arkadaşlarınızla
• Aile yapısı paylaşınız.
2. Günümüzdeki akrabalık ilişkileri hakkında neler söyleyebilirsiniz?

TEMEL KURUM OLARAK AİLE
Aile: Evlilik, kan bağı veya evlat edinme yoluyla birbi-
rine bağlı bireylerden oluşan ve aralarında karşılıklı hak ve BİLİYOR MUYDUNUZ?
ödevler bulunan küçük toplumsal birimdir. Sosyal bir ku- Mehmet Akif’in
rum olan ailenin kendi üyelerine ve topluma karşı sorumlu- “Biz ki her mevcudu yıktık gayesiz bir fikir ile;
luğu vardır. Aile, bireyi en iyi şekilde yetiştirmeye çalışırken
Yıkmadık bir şey bıraktık sade bir şey: Aile.”
aynı zamanda bireyi toplumda kendisini temsil eden sosyal
dediğini biliyor muydunuz?
bir fert hâline getirmek için çaba sarf eder. Aile toplumun
www.mehmetakifarastirmalari.com
temelidir. Bu temeli bozmaya yönelen her şey toplumun da
bozulmasına yol açar.
Toplumsal hayatın ortaya çıkışından beri her toplumda ailenin varlığı gözlenmiştir. İlkel topluluklarda da
ai lenin sosyal bir kurum olduğu kabul edilmektedir. Hayatın gerektirdiği dinî, ekonomik, siyasi ve eğitimle ilgili
bütün faaliyetler aile çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Kültürler geliştikçe kurumlar da çeşitlenip daha karmaşık
hâle gelmiştir. Dolayısıyla aile; dinî, ekonomik, siyasi ve eğitimle ilgili birçok fonksiyonunu bu faaliyetlerle ilgili
kurumlara devretmiş ya da onlarla paylaşmıştır. Batı Avrupa’da başlayıp giderek tüm dünyaya yayılan Sanayi
Devrimi’yle teknolojik ve ekonomik alanda baş döndürücü bir hızla başlayan gelişim ve değişim sürecine giril-
miştir. Bu büyük değişim toplumsal ve kültürel hayatı ciddi bir şekilde etkilemiştir. Bu değişimden ilk etkilenen
sosyal kurumlardan biri de ailedir. Değişimle birlikte geleneksel aile yapısından çekirdek aile yapısına doğru
bir yönelim olmuştur. Hızlı kentleşme, göçler ve Sanayi Devrimi’nin sonucunda yeni yaşama biçimleri aile
kurumunun parçalanma ve dağılma sürecine girmesine sebep olmuştur. Bunun yanında yeni nesillere kültürel
kimliğin, dinî ve ahlaki değerlerin kazandırılması, tarihsel ve toplumsal bilincin aktarılması gibi temel fonksi-
yonlarının zayıflamasına yol açmıştır.

AİLE VE AKRABALIK
Akrabalık; birbirine kan, evlilik ya da evlat edinme gibi bir bağla bağlanmış olanlar arasındaki ilişkidir. Aile
kurulunca akrabalık da kurulmuş olur. Bireylerin en sıcak ve yakın ilişkiler kurdukları kurum ailedir. Ailedeki
bu ilişkiler ne kadar güçlü olursa akrabalık ilişkileri de o kadar güçlü olur. Özellikle karmaşık kent yaşantısında
aile ve akrabalık dayanışmasının sağlanması özel bir öneme sahiptir. Akrabalığın sürdürülmesini ve bireylerin
özveride bulunmasını sağlayan en güçlü bağ sevgi ve saygıdır. Aile ve akrabalık ilişkileri geçmişten günümüze
kadar önemli değişmeler göstermesine rağmen bu ilişkilerin temel işlevleri değişmemiştir. Akrabalık ikiye ay-
rılır.
Kan akrabalığı, biyolojik yönden birbiriyle ilişkili kişilerin akrabalığıdır. Bu akrabalık aile türlerine göre
anadan, babadan ya da her ikisinden geçmektedir.
Sözleşmeden doğan akrabalık, evlenme sonucu oluşan akrabalıktır. Evlilikle birlikte kadının akrabalarıyla
koca, kocanın akrabalarıyla kadının arasında veya evlat edinme ile oluşan akrabalıktır.

AİLENİN ÖZELLİKLERİ
Aile evrenseldir.
Aile duygusal bir temele dayanır.
Aile şekillendirme özelliğine sahiptir.
Birey sevgi, saygı ve dayanışmayı öncelikle aile içinde yaşa-
yıp öğrenir.
Küçük bir grup olduğundan ailenin üyeleri sınırlı sayıdadır.
Aile sosyal yapının en küçük birimidir.
Aile üyelerinin sorumlulukları vardır.

AİLE VE YAPISI 19