Page 66 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

DEVLET VE HÜKÛMET

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Devlet 1. Devleti yönetenler kimlerdir? Belirtiniz.
• Hükûmet 2. Hükûmetin görevleri nelerdir? Bilgilerinizi paylaşınız.

DEVLET VE HÜKÛMET
Devletin bütün unsurlarını bir araya getirerek yapılacak
bir tanımlama, devletin ne olduğunu yeterince ifade etmeye BİLİYOR MUYDUNUZ?
yetmez. Devlet ne sadece ülke ve insan topluluğu ne sadece
• Cumhuriyet tarihinin ilk hükûmetinin İs-
iktidar ya da siyasal ve hukuki düzen ne de bunların bir top- met İnönü başbakanlığında 30 Ekim 1923 tari-
lamı veya sentezidir. Devlet; bunların dışında ve ötesinde, hinde kurulduğunu,
gözle görülemeyen, elle tutulamayan soyut bir kavramdır.
• Bu tarihten 2017 yılına kadar 66 hükûmet
Devlet; idari, hukuki ve siyasi kurumların meydana ge- kurulduğunu, 2018 yılında Cumuhurbaşkanlığı
hükûmet sistemine geçildiğini biliyor muydu-
tirdiği bir siyasi bütünden oluşmaktadır. Devlet aynı za-
nuz?
manda, yasama, yürütme ve yargı gibi kuvvetlerin anlamlı
www.551vekil.com
bir bütün hâline gelmesidir.
Günümüzde devlet denilince göze çarpan ilk olgu büyük
bir olasılıkla kamu hizmetleri olmaktadır. Yani devlet esas
olarak toplumda birçok hizmeti (güvenlik, sağlık, eğitim,
ulaşım, haberleşme vb.) yerine getiren bir kurum olarak dü-
şünülmektedir. Ancak birtakım hizmetleri yerine getirmesi,
Görsel 1. 23: İsmet İnönü
devlet kurumunun ayırt edici niteliği olarak düşünülmesini 1. Hükûmet programını
sağlamamaktadır. Devletin en belirleyici özelliği, egemenli- okurken
ği kullanan kurum olmasından kaynaklanmaktadır.
Parlamenter sistemde hükûmet, yasama organının (Meclis) katılımı ve onayı ile tüm bireylerin uymak zo-
runda oldukları politikaları belirleyen bir toplumu, devleti ya da ulusu yöneten kurumdur. Hükûmet, anaya-
sanın kendisine yürütme yetki ve görevi verdiği Bakanlar Kurulunun diğer adıdır. Bakanlar Kurulu, başbakan
ve bakanlardan oluşur. Kurulun başkanı aynı zamanda başbakan olarak isimlendirilir. Başbakan, cumhurbaş-
kanınca Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından atanır. Bakanlar Kurulunu oluşturan “bakanlar” ise
TBMM üyeleri ya da milletvekili olma özelliklerini taşıyan vatandaşlar arasından başbakan tarafından seçilir
ve cumhurbaşkanınca atanır; gerektiğinde başbakanın önerisi üzerine cumhurbaşkanınca görevlerine son verilir.
Ülkemizde 24 Haziran 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildi. Cumhurbaşkanı
aynı zamanda yürütmenin başı oldu. Halkoyuyla yapılacak cumhurbaşkanı seçiminde geçerli oyların salt ço-
ğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıl olacak, bir kişi en fazla
iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.
Devlet ve hükûmet arasında birliktelik
söz konusudur fakat devlet temel ve kalıcı
kurumdur. Hükûmet ise devletin yönetim
gücünü kullanan siyasal iktidardır.
Hükûmetler bu gücü belirli bir süre
içinde kullanır. Hükûmetler genel olarak
demokratik toplumlarda seçimle iş başına
gelir. Görev süreleri dolduğunda yeniden
seçime girerek halkın desteğini ister.

Görsel 1. 24: Çok partili hayata geçişte Adnan
Menderes Hükûmeti Türkiye Cumhuriyeti’nin
19. hükûmetidir.

76 DEVLET VE HÜKÛMET