Page 70 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCEDE VATANDAŞLIK,
HAK VE SORUMLULUK

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Atatürkçü düşünce 1. Atatürk’ün “Ey yükselen yeni nesil, istikbal sizindir. Cumhuriyet’i biz kurduk, onu yük-
sistemi seltecek ve sürdürecek sizlersiniz.” sözü Türk toplumunun gençlerine ne gibi sorum-
• Vatandaşlık luluklar yüklemektedir? Yorumlayınız.
• Hak 2. Atatürk’ün insan haklarına verdiği önem hakkında bildiklerinizi söyleyiniz.
• Sorumluluk

ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCEDE VATANDAŞLIK, HAK VE SORUMLULUK

Atatürkçü düşünce sistemi Türk milletinin ihtiyaçların-
dan doğan, sorunlarına çözüm önerileri getiren, çağdaşlaş- BİLİYOR MUYDUNUZ?
mayı hedef alan, aklı ve bilimi temel hareket noktası olarak
• M. Kemal ATATÜRK’ün Gaziantep Şahinbey
gören düşünce sistemidir.
ilçesi Bey Mahallesi nüfusuna kayıtlı olduğunu
Atatürkçü düşünce sisteminde insan; düşünce, davra- biliyor muydunuz?
www.bilgilersitesi.com
nış ve eylemleriyle bir yandan doğaya ve doğa kanunlarına,
diğer yandan topluma ve toplumun geliştirdiği kurallara
bağlıdır. Bu bağlılık, insanın doğayla ve toplumla karşılıklı
ilişkilerinden ve etkileşimlerinden oluşur. Gerçekte insan
hayatı; insanın doğayla, kendisiyle, toplumla ilişkilerden ve
etkileşimden ibarettir. İnsan hakları ve hürriyetleri de bu
süreçte yer alır.

Atatürk’e göre insan haklarının temeli şöyle kurulur:
“Her türlü hakkın kaynağı, kişidir. Çünkü gerçek hür ve
sorumlu olan varlık yalnız insandır. Buna nazaran, ferdin
yalnız, doğal hak ve ahlaki sorumluluğu ile kayıtlı olan mut-
lak istiklali (hürriyeti ve bağımsızlığı) bütün uygar kuru-
luşlardan önce, ilk “hâl” (durum) olarak, hareket noktası gibi
kabul oluyor. Fakat diğer yandan, insanların, sosyal ve siyasi kuruluşlar hâlinde bulunması da doğal ve gereklidir.
Bu kuruluşlar ise kısmen zorunlu, belirlenmiş kanun hükümlerine göre gelişir. Bu belirlenmiş kuralların varlığı,
zekânın bu kuralların seyrini ve yönünü takdir edebildiği oranda, insanların hürriyet ve iradeleri açıklanan kural-
lara uymak zorundadır. İnsanlar hareketlerini, geleceğin seyir ve yönüne uydurmak gereğindedirler. Bu zorunluluk
durumu, gerçekte kaçınılması imkânsız olmayan bir sonucu daha mükemmel ve daha dengeli yapmaktadır. Doğanın
ve tarihin ürünü olan bir milletin fertleri, daima bu gerçeklerle karşı karşıya bulunurlar. Ve ona saygı duyarlar. Böy-
le bir milletin kurduğu devletin dahi temeli ve gayesi kişi hakları olur...” 1

Atatürk, so rumluluk konusunda va-
tandaşlara örnek olmuştur. Her Türk’ün,
memleket ve millet sorunlarında daima
sorumluluk bilinci içinde olmasını iste-
miştir.

Görsel 1. 25: Atatürk vatandaşla sohbet ederken

80 ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCEDE VATANDAŞLIK,
HAK VE SORUMLULUK