Page 68 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

SİYASAL YÖNETİM ŞEKİLLERİ

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Monarşi • Cumhuriyet 1. Dünyadaki farklı yönetim şekillerini örneklendiriniz.
• Oligarşi • Demokrasi 2. Kültürün devlet yönetim biçimine etkisi var mıdır? Düşüncelerinizi paylaşınız.

SİYASAL YÖNETİM ŞEKİLLERİ
Yönetenlerle yönetilenlerin yani halk arasındaki ilişkilerin belirli kri-
BİLİYOR MUYDUNUZ?
terlere göre düzenlenmesi sonucunda oluşan yapılaşma biçimine siyasal
yönetim denir. • Japonya, İngiltere, Belçika,
Kanada ve Yeni Zelanda’nın
Bir siyasal yönetim; iktidarın niteliğini, örgütlenmesini, el değiştirmesi-
meşruti monarşi;
ni ve işleyişini yansıtan siyasal kurumlardan oluşur.
• Afganistan, Küba ve Lüb-
Bu yapılaşma sonucunda ortaya baskıcı ve özgürlükçü yönetim şekilleri nan’ın cumhuriyetle yönetil-
gibi farklı siyasi örgütlenmeler çıkmıştır. diğini biliyor muydunuz?
www.turkcebilgi.com
Aşağıdaki tabloda bu yönetim şekillerine yer verilmiştir:

SİYASAL YÖNETİM ŞEKİLLERİ
Yasama, yürütme, yargı bir kişi veya bir grubun elindedir.
Özgürlüklerin kısıtlandığı yönetim biçimidir.
Hukuk kurallarından uzak bir yönetim vardır.
Genel Özellikleri Yönetimi eleştirmek mümkün değildir. Muhalefet yoktur.
Belirli bir ideolojiye dayanır.
Seçme seçilme hakkı kısıtlanmıştır.
Düşünce, basın, din ve vicdan özgürlüğünden söz etmek olanaksızdır.

Monarşi (Krallık) Oligarşi Totalitarizm
Bir hükümdarın devlet baş- Devlet yönetiminin bir züm- Siyasal gücün ve bütün
kanı olduğu yönetim biçimidir. renin veya bir grubun elinde önemli yetkilerin tek bir kişi, tek
Bu hükümdar Türkçede; kral, olduğu yönetim biçimidir. Bu parti ya da askerî bir grubun,
imparator, şah, padişah, prens, yönetim biçiminde devlet başta- elinde olduğu; demokratik ol-
emir gibi çeşitli adlar alabilir. ki grubun istek ve doğrularıyla mayan bir biçimde, devletçilikle
yönetilir. Bu zümre soylu ve ve sıkı bir denetim rejimiyle
zengin kişilerden oluşuyorsa, yönetildiği akım ve uygula-
aristokrasi olarak adlandırılır. madır. Sanattan bilime, dinden
Dinî emir ve yasaklara da- kültüre kadar her şey devletin
yalı yönetim biçimine teokrasi isteği doğrultusunda şekillenir;
denir. Devletin dinsel kurallara bireyin her türlü davranışı sü-
göre biçimlenmesine teokratik rekli inceleme altındadır. Bu
devletler adı verilir. rejime örnek olarak faşizm,
komünizm, nazizm ve militarizm
verilebilir.

İnsan hak ve özgürlüklerinin gerçekleştirilmesini amaçlar.
Temel özelliği kuvvetler ayrılığıdır. Yasama, yürütme ve yargı denetimleri vardır.
Genel Özellikleri Hukuk kuralları toplumsal adaletin ve yönetimin temeldir.
Kişisel ve toplumsal gelişmenin kaynağı özgürlüktür.
Yönetimler seçimle iş başına gelir.
Yönetimleri eleştirmek ve denetlemek mümkündür.
Düşünce, basın, din ve vicdan özgürlüğü vardır.

Demokratik Yönetimin Özellikleri
 Adalet önünde herkes eşittir.
 Siyasal düşünceler ve bütün toplumsal kesimler özgürce örgütlenme ve kitle iletişim araçlarıyla
kamuoyunda kendini ifade etme özgürlüğüne sahiptir.
 Kişi ya da toplumsal gruplar, siyasi parti veya sivil toplum kuruluşlarına katılmakta özgürdürler.
 Kişi veya toplumsal grupların katıldıkları siyasi parti veya sivil toplum kuruluşlarının yönetim
kademelerinde aday olma hakları vardır.
 Kitle iletişim araçları hiçbir grubun, siyasal partinin ya da iktidarın aracı değildir.

78 SİYASAL YÖNETİM ŞEKİLLERİ