Page 26 - Tarih-10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Türkmen göçleriyle fethedilmeye başlanan Anadolu’da zor du-
rumda kalan Bizans, Haçlı Seferleri sayesinde nefes alma imkânı
bulmuş ve ömrünü uzatmıştır. Türkiye Selçuklularının başkenti
olan İznik’i ve Batı Anadolu’yu ele geçiren Haçlılar, bu bölgeleri
Bizans’a vermiştir. Ancak başlangıçta Bizans için bir umut ışığı
olan Haçlıların asıl zararı yine Bizans İmparatorluğu’na olmuştur.
Seferlerin başından itibaren İstanbul’u Ortodokslardan alma dü-
şüncesini taşıyan papa ve Haçlılar, amaçlarına IV. Haçlı Seferi’nde
ulaşmıştır. 1204’te Haçlılar, İstanbul’da yaklaşık yarım asır sürecek
bir Latin Krallığı kurmuştur. Daha sonra İstanbul’u Latinlerden geri
alan Bizans, bir daha eski gücüne ulaşamamıştır.
Doğu ile Batı dünyası arasındaki ilişkileri arttıran Haçlı Seferleri,
Akdeniz kıyılarındaki limanların önemini artırmıştır. Doğu dünya-
sını ve İslam medeniyetini yakından tanıma imkânı bulan Haçlı-
lar; barut, kâğıt, matbaa, pusula (Görsel 1.28 ve 1.29) gibi teknik
buluşları Avrupa’ya taşımış ve bu buluşlar Avrupa medeniyetinin
gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. Seferlerin başlamasını sağla-
yan papa, başlangıçta itibar kazanmışsa da sonraki başarısızlıklar
Papalığın gücünün azalmasına neden olmuştur. Başta Anadolu
olmak üzere Müslümanların elinde bulunan Suriye ve Filistin gibi
topraklardaki halk, bu seferlerden zarar görmüştür.

Haçlı Seferleri ve Doğu-Batı Etkileşimi

Doğu dünyası ile Batı dünyası arasındaki mücadele, Haçlı
Seferleri’yle başlamamış olsa da bu seferler etkileşimi üst
düzeye çıkarmıştır. 1291 yılında son Haçlı kalesi olan Akka’nın
Görsel 1.28
Matbaa makinesi Memlûkler tarafından ele geçirilmesi ile Haçlı Seferleri sona
ermiştir. 1096-1291 aralığı etkileşimin her alanda yoğunluk
gösterdiği bir dönem olarak geride kalmış, her iki medeniyetin
birbirleri üzerinde bıraktıkları etkiler ise Haçlı Seferleri’nden
sonra da devam etmiştir. Siyasi konular rahat aydınlatılabil-
mekle birlikte özellikle seyahatnameler ve döneme tanık
olanların yazdıkları anılar kültürel etkileşimi ortaya koymakta
son derece önemlidir. Haçlılar ile Müslümanlar arasında kül-
türel etkileşim en çok günlük yaşam unsurlarında karşımıza
çıkmaktadır. Konuşma dilinde kullanılan benzer tabirlerin yanı
sıra giyim tarzı, ev dizayn biçimleri ve yemekler konusunda her
iki medeniyet de birbirini etkilemiştir. Günlük yaşamı askerî ve
ticari uygulamalar takip etmiş, savaş aletleri, kuşatma düze-
nekleri açısından her iki tarafın birbirini taklit ettiği gözlem-
lenmiştir. Ticari uygulamalarda ise etkileşim Batı’dan Doğu’ya
Görsel 1.29 nakledilen bankacılık, çek, senet, kredi, kefil gibi uygulamalar
Pusula
Müslüman tacirler tarafından öğrenilerek uygulanmıştır. Haçlı
Seferleri’nin sonucunda ticaretin gelişmesi ve sosyo-kültürel
etkileşimin yaşanması gibi kazançların, her iki tarafın da yaşam
YORUMLAYALIM tarzlarında değişikliklere neden olduğu rahatlıkla görülebilir
(Güngörmez, 2014, s.127-128’den düzenlenmiştir).
Haçlı Seferleri sonucunda Doğu ve Batı medeniyetleri arasında
hangi alanlarda etkileşim yaşandığı söylenebilir?

34