Page 30 - Tarih-10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Selçukluların Babailer Ayaklanması’nda zayıf duruma düştüğünü
gören Moğollar, harekete geçerek Anadolu’ya girmiştir. Erzurum’un
yağmalanması ve halkın büyük kısmının kılıçtan geçirilmesi, Tür-
kiye Selçukluları ile Moğollar arasında bir savaşı kaçınılmaz hâle
getirmiştir. Bu durum karşısında II. Gıyâseddin Keyhüsrev, Moğol-
lara karşı müttefik arama yoluna gitmiştir. Moğolların, bölgenin
tamamına zarar vereceğini belirten Sultan, ortak düşman karşısın-
da Müslüman veya Hristiyan herkesin kendisine destek vermesini
istemiştir. Hazırlıklardan sonra Kayseri’de, temelini Selçukluların
oluşturduğu ve Gürcü-Frank paralı askerlerinin de katıldığı yaklaşık
80 000 kişilik bir ordu toplanmıştır. Halep melikinin gönderdiği
3 000 kişilik bir kuvvet de Sivas’ta bu orduya katılmıştır.
Moğolların Sivas üzerine yürümesi ile karşı harekete geçen
II. Gıyâseddin Keyhüsrev, Erzincan ile Sivas arasında bulunan Kö-
sedağ mevkinde ordugâhını kurmuştur. 1243’te yapılan bu savaşta
Selçuklular ağır bir mağlubiyet almıştır. Savaş sonunda Sultan
ordusunu bırakarak savaş alanından kaçmış, devlet hazinesi ve
ordunun bütün techizatı Moğolların eline geçmiştir.

Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu’da ilerlemeye başlayan Mo-
ğollar, Baycu Noyan (Görsel 1.34) idaresinde Sivas’a girmiş ve
şehri yağmalamıştır. Buradan Kayseri’ye ilerleyen Moğollar, bu
önemli ticaret merkezini de yağmaladıktan sonra geri dönmüş-
Görsel 1.34 tür. Savaştan sonra Selçuklu veziri Moğollarla anlaşma yapmış ve
Baycu Noyan (Temsilî) Moğollar, Türkiye Selçuklularını vergiye bağlamıştır. Anadolu’daki
Moğol Dönemi; Kösedağ yenilgisi ile başlamış ve Osmanlı Beyli-
ği’nin kuruluşu sonrasına, yaklaşık 1340’lara kadar sürmüştür. İran
kökenli olan Selçuklu devlet adamları, devlet idaresinde Moğol
temsilcisi gibi davransa da Türkmen beylerinin direnişi, bölgedeki
Moğol gücünün kırılmasında etkili olmuştur.
IV. Kılıç Arslan ile Vezir Süleyman Müineddin Pervane arasında-
ki çekişmelerde de Moğollar, Pervane’yi desteklemiş ve IV. Kılıç
Arslan, 1266’da Pervane tarafından öldürülmüştür. Üç yaşında
tahta geçirilen III. Gıyâseddin Keyhüsrev zamanında hâkimiyet
tamamen Pervane’de olmuştur.

Moğol baskısından bıkan Pervane, Memlûklu Sultanı Bay-
bars’ı Anadolu’ya davet etmiştir. Daha önce 1260’ta Ayn-ı
Calut Muharebesi’nde Moğolları yenen komutanlardan olan
Baybars gerek Pervane’nin gerekse diğer Anadolu beylerinin
BİLİYOR MUSUNUZ? davetine uyarak Anadolu’ya girmiş ve 15 Nisan 1277’de El-
bistan Savaşı’nda Moğolları mağlup etmiştir.

Pervane, Moğollar ile Memlûkluları birbirine düşürerek Anado-
lu’yu Moğol baskısından kurtarmak istemiştir. Baybars ise bu
oyuna gelmemiş ve Anadolu’dan ayrılmıştır. Elbistan Savaşı’nın
intikamını almak için 30 000 kişilik bir kuvvetle Anadolu’ya giren
Moğol hükümdarı Abaka Han yaklaşık 200 000 insanı öldürmüş ve
Pervane’yi idam ettirmiştir. Bundan sonra ise Anadolu’da Moğol
İstilası’nın etkisi daha fazla hissedilmeye başlanmıştır.

38