Page 31 - Tarih-10 | 1.Ünite

YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE
SELÇUKLU TÜRKİYESİ

Bu dönemde Türkmenler, Anadolu’da dikkat çekmeye başlamıştır.
Moğol zulmüne karşı ilk tepkiler, şeyh ve dervişler tarafından cihat
fikriyle organize edilen Türkmenlerden gelmiştir. Çok geçmeden
isyana dönüşen bu tepkilerin ilk örneği Hatiroğlu Şerafeddin Bey’in
1276’daki Moğollara isyanıdır. Bu isyanda Karamanoğlu I. Mehmet
Bey, Hatiroğlu Şerafeddin Bey’e destek vermiştir.

Moğol İstilası’nın, Anadolu’nun Türkleşmesi üzerindeki etkileri CEVAPLAYALIM
nelerdir?

İkinci Beylikler Dönemi

Moğol İstilası (Görsel 1.35) sonrasında Türkmenlerin Anadolu’ya
göçleri daha da yoğunlaşmıştır. Bölgenin sosyal, iktisadi, dinî ve
idari yapısında önemli değişiklere neden olan Türkmen göçleri,
Anadolu’daki sosyal ve politik hayatı derinden etkilemiştir. Batı
yönünde ve dalgalar hâlinde ilerle-
yerek Anadolu’ya giren Türkmenler,
Anadolu’nun batısında Bizans ve do-
ğusunda da Moğollarla mücadelede
çok önemli vazifeler üslenmiştir.
Yarı göçebe bir hayat süren bu grup-
ları, iç düzenlerinde sorun çıkarma
ihtimali sebebiyle Selçuklular sı-
nır boylarına göndermiştir. Böylece
uçlarda gaza ideolojisi dâhilinde
Bizans’a karşı akınlar düzenleyen
yeni siyasî gruplar ortaya çıkmıştır.
Kösedağ Savaşı sonrası Türkiye Sel-
çukluları yıkılış sürecine girmiş ve Görsel 1.35
Anadolu’da Moğollar etkili olmaya başlamıştır. Anadolu’da Selçuklu Moğol İstilası (Temsilî)
hâkimiyetini yıkmakta başarılı olan Moğollar, bölgeyi bütünüyle
kendi hâkimiyetleri altına alma konusunda aynı ölçüde başarılı
olamamıştır. Çünkü bu defa Moğollar, karşılarında çoğunluğu Fars
kökenli olan Selçuklu devlet adamlarının yerine Anadolu’nun en
dinamik ve en savaşçı unsuru olan Türkmenleri bulmuştur.
XIII. yüzyılın sonlarına doğru bu etkinliklerini kaybeden Moğol-
lar, Anadolu’da hâkimiyet kurmakta başarılı olamamıştır. Moğol
zulmünden kaçarak Anadolu’ya gelen savaşçı Türkmenler, daha
önceki teşkilatlanma gelenekleri doğrultusunda çalışmıştır.

Miryokefalon Zaferi’yle Anadolu’nun Türkleşmesi kesinleşmiş
ve bölgenin sosyal yapısı değişmeye başlamıştır. Yerleşik yaşam
tarzının, devlet teşkilatlanmasındaki önemi kabul edilmiş ve Türk-
menlerin yerleşik hayata geçmeleri için çalışılmıştır. Boy yapısı
içerisinde nüfuzlarını korumak için yerleşik hayata geçmek iste-
meyen Türkmenler, batıdaki uçlara doğru yönlendirilmiştir.

Konar-göçer yaşam tarzının devlet teşkilatlanmasında yol açtığı CEVAPLAYALIM
sorunlar nelerdir?

39