Page 28 - Tarih-10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Sultan I. Alâeddin Keykubad, Moğolların dünya için büyük bir
tehlike olduğunu ve onların durdurulması için herkesin birlikte
mücadele etmesi gerektiğini düşünmüştür. Bu amaçla Harzem-
şahlara ittifak teklif etmiştir. Buna karşın Anadolu ve Suriye sınır-
larına gelen ve buralara yerleşmek isteyen Celâleddin Harzemşah,
Eyyûbilerin elindeki Ahlât’ı kuşatmıştır. Bu kuşatmayı Anadolu
için bir tehdit olarak algılayan Sultan I. Alâeddin Keykubad ha-
rekete geçmiş ve iki ordu Erzincan yakınlarındaki Yassıçemen’de
karşı karşıya gelmiştir. Bu savaşı Türkiye Selçukluları kazanmış ve
Harzemşahlar yıkılma sürecine girmiştir. Moğollara karşı savaşı
geciktiren bir siyaset takip eden Alâeddin Keykubad, Moğolların
Anadolu’ya girmelerini engellemeye çalışmıştır.

Harzemşahlar, 1097-1230 yılları arasında Harzem ile İran
bölgesinde hüküm sürmüştür. İslam öncesi dönemden itibaren
BİLİYOR MUSUNUZ? bu bölgeye hâkim olan vali, emir ve hükümdarlar, “Harzemşah”
unvanını kullanmıştır.

Moğol İstilası’nın önünden ka-
çarak Anadolu’ya gelen Oğuz-
ların (Görsel 1.31) artık kontrol
altında tutulamaması toplumsal
dengeyi bozmuştur. Bu durum,
Anadolu’da geniş bir alana ya-
yılan Bâbailer Ayaklanması’na
neden olmuştur.

Yesevîlik tarikatına bağlı olan
ve inançlarını Anadolu’da yay-
maya çalışan Baba İlyas, Türkiye
Selçuklu Devleti tarihindeki en
büyük isyan hareketine öncülük
etmiştir. Baba İlyas’ın ölümün-
den sonra onun müritlerinden
Görsel 1.31
Anadolu’ya gelen Oğuzlar olan Baba İshak, büyük bir Türkmen zümresini etrafında toplamış
(Temsilî) ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in dine aykırı hareket ettiğini bahane
ederek onun aleyhinde propagandaya başlamıştır. Bu propagan-
dalar sonucunda Anadolu’nun doğusunda başlayan isyan, kısa
sürede geniş bir bölgeye yayılmıştır.
İsyancılar üzerine gönderilen Türkiye Selçuklu ordusu, Sivas’ı isyan-
cılara bırakmak zorunda kalmıştır. Ardından Amasya ve Kayseri’yi de
ele geçiren isyancılar, başkent Konya’yı tehdit etmeye başlamıştır.
Bunun üzerine Sultan II. Gıyâseddin Keyhüsrev başkenti terk et-
miştir. Bu sırada Baba İlyas’ın yakalanarak Amasya Kalesi’nde idam
edilmesi, isyanın daha da büyümesine neden olmuştur. Türkiye
Selçuklu ordusunun tekrar toparlanarak isyancılar üzerine büyük
bir sefer düzenlenmesi ile isyan ancak bastırılabilmiştir. Türkiye
Selçuklu Devleti’ni güçsüz duruma düşüren Bâbailer Ayaklanması
sonucu, devlet yönetimi zayıflamış ve bu zafiyet Moğollara, Ana-
dolu’nun istilası yolunda umut vermiştir.

36