Page 15 - Tarih 10 - Ünite 4

4. ÜNİTE

Osmanlı padişahları, kuruluştan itibaren şair ve bilim insanlarıyla
yakın ilişki içinde olmuş ve Türk dilinin gelişimini hızlandırmışlar-
dır. Arapça ve Farsça pek çok eser, Türk kültürüne kazandırılmış ve
böylece devletin bilgi ve kültür seviyesi yükseltilmek istenmiştir.

• Fatih, kendi kurduğu saray kütüphaneleri dışında ülkenin
çeşitli şehirlerinde yaptırılan külliye, cami ve medreselerde
içerisinde de çok sayıda kütüphane kurmuştur.
• Yavuz Sultan Selim bilim, kültür, sanat ve eğitim alanlarında
önemli merkezler olan Urfa, Kahire, İskenderiye, Halep, Kudüs,
Şam’daki kültür ve sanat eserlerini İstanbul’a getirtmiştir.

• Kanuni Sultan Süleyman, ünlü Macar Kralı Matthias Corvi-
BİLİYOR MUSUNUZ? nus’a (Matiyas Korvinus), (1458- 1490) ait kütüphaneden
bazı kitapların İstanbul’a getirilmesini istemiştir.

II. Murad’ın Kültürel Faaliyetleri

II. Murad Devri, önemli kültürel gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir.
Türk diline önem veren padişah, Türkçe eserler yazdırdığı gibi birçok
yabancı eserin de Türkçeye tercümesini sağlamıştır. II. Murad Döne-
mi’nde âlimler Türkçe eser yazma konusunda teşvik edilmiştir. Âşık
Paşa’nın yazdığı “Garipname” adlı eser bu teşviklerin bir neticesi
olarak kabul edilmelidir. Millî bir kültür hareketine öncülük eden
II. Murad, Danişmentli ve Selçuklu devirlerindeki Fars kültürünün
etkilerini unutturmak için çalışmıştır.

II. Murad’ın Kültür Politikası
II. Murad Dönemi’nde Türk dili ile ilgili somut bir gelişme bu
dönemde bastırılan madenî paralara ilk defa Kayı boyu dam-
galarının vurulmasıdır. Zaten Osmanlı soyunun ilk defa Kayı
Han nesline dayandırılması da II. Murad (Görsel 4.15) Devri’ne
rastlar. Bu dönemden sonra Osmanlı şehzadelerine “Oğuz”,
“Korkut” gibi isimler verilmesi de aynı hedef doğrultusunda
atılan adımlardır. Osmanlı padişahları arasındaki ilk şair pa-
dişah olan II. Murad’daki milliyet fikri Paul Wittek’e (Pol Vitek)
Görsel 4.15
II. Murad (Minyatür) göre şehzade olarak bulunduğu Amasya’nın sosyo-kültürel
yapısından kaynaklıdır. Amasya, Danişmentlilerden beri Türk
kültür yapısını koruyan ve Fetret Devri’nde Çelebi Mehmet’e,
YORUMLAYALIM ondan sonra da oğlu II. Murad’a millî bir anlayış kazandıran
şehirdir (Danişment, 2016, s.366’dan düzenlenmiştir).

II. Murad Dönemi’nde, Kayı damgasının kullanılmaya başlanma-
sının gerekçeleri nelerdir?

Türkçenin önemli eserlerinden Yazıcızâde Ali’nin “Tevârih-i Âl-i
Selçuk” adlı eseri ile çeviri eserler olan Molla Arif Ali’nin “Daniş-
mendnâme”si, Şeyhî’nin “Hüsrev ve Şirin”i ve Mercimek Ahmet’in
“Kâbusnâme”si II. Murad Devri’ne aittir. Yine II. Murad zamanında
Yazıcızâde Mehmet Efendi tarafından kaleme alınan “Muhamme-
diyye” adlı eser dinî edebiyatımızın temel eserlerindendir.

110