Page 12 - Tarih 11 - Ünite 4

4. ÜNİTE

Sanayi Devrimi

Sanayi Devrimi, insan ve hayvan gücüne dayalı üretim tarzından,
makine gücüne dayalı üretim tarzına geçiştir. Bu üretim tarzı, XVIII.
yüzyıl sonunda İngiltere’de ortaya çıkmış ve zamanla Avrupa’nın
diğer ülkelerine yayılmıştır.

Sanayi Devrimi’nin temeli, kömürün enerji kaynağı olarak
kullanılmaya başlanması ve James Watt (Görsel 4.11) (Ceyms
Vat) tarafından buhar makinesinin geliştirilmesiyle atılmış-
tır. Daha sonra makineleşme tekstil sanayisine uygulanmış
ve özellikle demir-çelik üretim yöntemlerindeki gelişmeler
Görsel 4.11
James Watt (Gravür) bu süreci ileri aşamaya taşımıştır. XIX. yüzyıl ortalarına ge-
lindiğinde İngiltere; maden, tekstil ve demir-çelik sanayini
BİLİYOR MUSUNUZ? geliştirmiş fakat Fransa ve Belçika bu faaliyetlere daha yeni
başlamıştır (Harita 4.1).

Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkmasında Avrupa’da düşünce alanın-
daki gelişmeler ve teknik buluşlar etkili olmuştur. Teknik gelişme-
ler, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişi sağlamış ve el
aletleri, yerini makinelere bırakmıştır. Tarıma dayalı toplumlarda
üretim, el tezgâhlarında yapılırken sanayileşmeyle birlikte üretim
fabrikalarda yapılmaya başlanmıştır. Fabrikaların çoğalmasıyla da
işçi sınıfı ortaya çıkmıştır.

Kömür Demir-çelik sanayi ve Tekstil sanayisi
İSVEÇ dönüştürmeye dayalı
Stockholm Demir Diğer sanayi kolları
ATLAS metalurji
OKYANUSU
KUZEY
Glasgow DENİZİ
Moskova
Newcastle Smolenks
PRUSYA
Lancashire RUSYA
BİRLEŞİK Yorkshire Berlin Varşova
KRALLIK
Londra Ruhr
Galler Saksonya
Nord Bohemya Silezya
Paris
Moravya
FRANSA Viyana AVUSTURYA
Nantes
Saint-Nazaire
Lyon
Saint- Cenova
Etienne
KARADENİZ
Asturias
İstanbul
İSPANYA OSMANLI İMPARATORLUĞU
Madrid

0 425 km
AKDENİZ
Harita 4.1
XIX. yüzyılın başlarında Sermaye sahibi burjuva sınıfının kurduğu büyük fabrikalarda iş-
Avrupa sanayisi çiye ihtiyaç duyulduğundan köylerden kentlere göç hızlanmıştır.
Böylece Avrupa’da hızlı bir şehirleşme süreci yaşanmıştır. Sanayi
Devrimi, sosyal hayatta da değişikliklere neden olmuş ve toplumun
geleneksel yapısını tahrip etmiştir. Artık büyük üretim yerleri olan

130