Page 13 - Tarih 11 - Ünite 4

DEVRİMLER ÇAĞINDA DEĞİŞEN
DEVLET-TOPLUM İLİŞKİLERİ

fabrikalar, eski hayat tarzını değişikliğe uğratmış ve işverenle işçi
arasındaki farklılıklar iyice belirginleşmiştir.

İşçi Sınıfı

Avrupa’da tarımsal alanlardan sanayi merkezlerine gerçek-
leşen göçler, yeni sosyal problemlerin de doğmasına sebep
oldu. Fabrika çevreleri, hayat şartları iyi olmayan yeni işçilerin
yerleşim bölgeleri hâline geldi. Yetişkin er-
keklere göre daha düşük ücret ödenen kadın
ve çocukların çalıştırılması yaygınlaştı (Görsel
4.12). Çalışma saatleri uzun ve çalışma şart-
ları çok ağırdı. Çalışanlara verilen ücret bütün
aile fertlerinin çalışmalarını gerektirecek ka-
dar azdı. Hafta tatili ve iş güvenliği uygulama-
ları ile sağlık ve emeklilik sigortaları henüz
mevcut değildi. Bütün bu olumsuz şartlar,
çalışan kesimde genel bir hoşnutsuzluğa yol
açtı. İşçiler ağırlaşan hayat şartlarının, içine
Görsel 4.12
düştükleri çaresizliğin sebepleri olarak yeni makineleri gördü. Fabrikalarda kadın ve çocukların
Böylece gerek İngiltere’de gerekse daha sonra kıta Avrupa- çalıştırılması
sı’nda görülen makineleri kırma ve tahrip etme eğilimleri
başladı. Tahta ayakkabı yani “sabot” ile makinelere yapılan
tahribat, “sabotaj” kelimesini ortaya çıkardı. 1779’dan itibaren
ilk defa İngiltere’de görülen makine kırıcılara, ölüm cezaları
öngören yasalar konuldu. YORUMLAYALIM
Kemal Beydilli, “Avrupa”, s.143’ten düzenlenmiştir.
Fabrikalaşmanın artmasıyla ortaya çıkan sosyo-ekonomik sı-
kıntıları aşmak için işçi sınıfı, hangi yollara başvurmuş olabilir?

Liberalizm ve milliyetçilik akımlarıyla birlikte Sanayi Devrimi,
Avrupa’yı büyük ölçüde değiştirmiş ve sömürgecilik sayesinde
tüm dünyaya yayılmıştır. Böylece Avrupa’nın dünyadaki üstünlü-
ğü kesin bir şekilde sağlanmıştır. Bu devrim, XIX. yüzyıl boyunca
Avrupa’yı sarsacak olan sosyalizmin doğmasına da neden olmuş-
tur. Yeni ideolojiler, Avrupa’da sınıf mücadelesine bağlı ideolojik
karışıklıkları başlatmıştır.
Sanayi Devrimi’nin sonuçları şunlardır:

• Avrupa’da üretimde artış sağlanmış ve ekonomik büyüme
yaşanmıştır.
• Geçimlik ekonomi anlayışı terk edilmiş ve ekonomide kâr
etmek amaç olmuştur.
• Makineleşme sonucunda işçi sınıfı ortaya çıkmıştır.
• Sanayinin geliştiği ve ticari faaliyetlerin merkezi konumun-
daki yerlerde kentleşme başlamıştır.
• Tıptaki gelişmelerle nüfusta artış sağlanmıştır.
• Bankacılıkta, ticarette ve para hacminde genişleme olmuştur.

• Yeni hammadde ve pazar arayışı Avrupa devletleri arasında
rekabete neden olmuştur.

131