Page 18 - Tarih 11 - Ünite 4

4. ÜNİTE

Sosyalizm ve Marksizm

Sosyalizm, sermaye sahipleriyle işçiler arasındaki eşitsizliği, ser-
vet ve refah farklarını ortadan kaldırma iddiasında olan bir ide-
olojidir. Kapitalizme tepki olarak doğmuştur. Kapitalizmi sömürü
olarak gören sosyalizm; birlikte hareket etmeye, ortak mülkiyete
ve sosyal eşitliğe önem vermiştir. Sosyalizm ile birlikte Avrupa’da
meydana gelen işçi hareketleri sonucunda halk, sendikalar kur-
maya başlanmıştır.
Siyasal bir ideoloji olarak sosyalizm, Napoleon Dönemi’nin sona
erdiği 1815 ile Karl Marx’ın (Karl Marks) (Görsel 4.19), “Komünist
Manifestosu”nu kaleme aldığı ve Avrupa'da devrimlerin yapıldı-
ğı 1848 yılları arasında ortaya çıkmıştır. Avrupa'da ilk sosyalist

Görsel 4.19 partiler, 1860'lı yıllarda kurulmuştur.
Karl Marx
Kapitalizme alternatifler geliştirmek isteyen sosyalizm, farklı dü-
şünceleri de beraberinde getirmiş ve başlıca iki gruba ayrılmıştır.
Reformcu sosyalistler, liberal ideallerin gerçekleşmesinde herkese
eşit fırsatlar oluşturulmasını istemiştir. Bu amaçla demokratik for-
müller önermiş ve ihtilalci tutumu reddetmiştir. Devrimci radikal
sosyalistler ise piyasa ekonomisini yıkmayı, özel mülkiyeti orta-
dan kaldırmayı ve kapitalist sistemin yerine komünist bir sistem
getirmeyi hedeflemiştir.

CEVAPLAYALIM Günümüzde kapitalizmi ve sosyalizmi benimseyen devletler
hangileridir?

Marksizm, Alman Filozof Karl Marx’ın klasik Alman felsefesini,
Fransız sosyalizmini ve İngiliz siyasal düşüncesini bir araya geti-
rerek oluşturduğu ideolojidir. Önceki sosyalist düşünceleri hayalci
olarak niteleyen Marx, Frederich Engels’le (Fridirih Engels) birlikte
bilimsel sosyalizmi ortaya koymuştur. Marx, tarihin geçmişten iti-
baren bir sınıf mücadelesinin sonucunda
oluştuğuna inanmıştır. Ona göre XIX. yüz-
yılda egemen sınıf burjuvazidir. Üretim
araçlarını elinde bulunduran burjuvazi,
işçi sınıfının sömürülmesine olanak tanı-
mıştır. Kapitalizmin gelişmesiyle birlikte,
sömürülen işçi sayısı da artmıştır. Karl
Marx, yapılacak ihtilal için tüm işçileri
sınır tanımadan birleşmeye ve devrimci
partiler kurmaya çağırmıştır. Bu anlayı-
şa göre işçiler, bir kez iktidara geldikten
sonra üretim araçlarını özel mülkiyetten
çıkaracak ve bir proleterya diktatörlüğü
kurarak iktidara el koyacaktır. El emeğin-
Görsel 4.20
Rus Devrimi den başka bir varlığı bulunmayan proleterya; ardından sınıfsız ve
(Tablo) devletsiz, komünist bir toplum düzeni kuracaktır.
Devrimci radikal sosyalistlerle reformcu sosyalistler ilk kez XIX.
yüzyılın sonlarında karşı kaşıya gelmiştir. 1917 Rus Devrimi’ne
(Görsel 4.20) kadar komünizm ve sosyalizm eş anlamlıyken bu

136