Page 4 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 1.Ünite

XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA

1. 1. MUSTAFA KEMAL’İN HAYATI

Görsel 1.1: Atatürk, annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi Makbule Hanım
Araştır Öğren Paylaş

Tarihe yön vermiş insanların kişiliğinin oluşmasında annelerin rolü
nedir araştırınız.

1.1.1. Mustafa Kemal’in Ailesi

Mustafa Kemal, 1881 yılında Selanik’te Ahmet Subaşı Mahallesi’nde dünya-
ya geldi (Görsel 1.2). Zübeyde Hanım ve Ali Rıza Efendi (Görsel 1.3) çiftinin
dördüncü çocuklarıydı (Görsel 1.3). Mustafa Kemal, Ali Rıza Efendi ile Zü-
beyde Hanım’ın; Fatma, Ömer, Ahmet, Mustafa, Makbule ve Naciye adların-
daki altı çocuğundan biridir. Mustafa ve Makbule dışındaki diğer çocukları
küçük yaşta vefat etmişlerdir (Görsel 1.1).

Ali Rıza Efendi’nin babası, Kırmızı (Kızıl) Hafız olarak da bilinen Hafız
Ahmet’tir. Ali Rıza Efendi ilk olarak Vakıflar İdaresinde kâtiplik, sonrasında
Asakir-i Millîye Taburu’nda teğmenlik ve gümrük memurluğu görevlerinde
bulunmuştur (1876-1877). Fakat daha sonra memurluktan ayrılıp tuz ve ke-
reste ticaretiyle uğraşmıştır.
Görsel 1.2: Atatürk’ün
Selanik’te doğduğu ev
Zübeyde Hanım’ın babası, Sofuzadeler diye tanınan Feyzullah Ağa’dır. 1857
doğumlu Zübeyde Hanım ile 1841 doğumlu Ali Rıza Efendi, 1871 yılında
evlenmişlerdir.

Mustafa Kemal’in dünyaya geldiği yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin en buhranlı
dönemine denk gelmekteydi. Ekonomik açıdan zor bir sürece girilmişti. Sa-
nayi İnkılabı’nı yakalayamayan Osmanlı Devleti’nin el emeğine dayalı yerli
sanayisi çökme noktasına gelmişti.

Mustafa Kemal’in doğduğu yıl, hükûmetin çıkardığı Muharrem Kararnamesi
ile Osmanlı Devleti dış borçlarını ödeyemeyeceğini açıklamıştı. Yine bu dö-
nemde Fransız İhtilali’nin etkisiyle ortaya çıkan milliyetçilik akımı Osmanlı
Devleti’nin parçalanma sürecini hızlandırmıştı. Balkan devletleri Osmanlı-
dan koparak tek tek bağımsızlıklarını kazanmışlardı. Mustafa Kemal’in ka-
Görsel 1.3: Atatürk’ün babası Ali Rıza Efendi rakteri ve düşünceleri doğup büyüdüğü bu sıkıntılı çevrede ve bu buhranlı
ve annesi Zübeyde Hanım dönemde gelişmişti.

Mustafa Kemal Selanik
Mustafa Kemal Selanik’te doğdu. Askerî Rüştiyesi’ni bitirdi.

1881 1896
20