Page 8 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 1.Ünite

XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA

Şam: Mustafa Kemal’in ilk görev yeri, 1905 yılında atanmış olduğu Şam’da-
ki V. Ordu’dur. Makedonya’ya göre Şam, sosyal ve ekonomik yönden geri
kalmış bir yerdi. Bölgede nüfusun çoğunluğunu Araplar oluşturmaktaydı. Os-
manlı yönetiminden hoşnut olmayan bazı Arap kabileleri sürekli isyan etmek-
teydiler. Mustafa Kemal’in atandığı V. Ordu’ya bağlı olarak kurulan süvari
alaylarına bu bölgedeki çatışmaları önlemek ve ayaklanmaları bastırmak gö-
revi verilmişti. Osmanlı Devleti, sert önlemlerle bu ayaklanmaları bastırmaya
çalışıyordu. Mustafa Kemal, Arapların Osmanlı Devleti’nden ayrılma istek-
lerine ve bu doğrultuda yaptıkları faaliyetlere burada tanık oldu (Görsel 1.8).

Şam’da askerlik görevinin yanı sıra siyasi faaliyetlerini de sürdüren Mustafa
Kemal, burada Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurdu. Ali Fuat’ın (Cebesoy)
Görsel 1.8: Kurmay Yüzbaşı desteğiyle Beyrut’ta cemiyetin bir şubesini açtı. Suriye’de istediği gibi faa-
Mustafa Kemal arkadaşları ile, Şam liyetlerini sürdüremeyen Mustafa Kemal, gizlice Selanik’e geçti ve orada da
cemiyetin başka bir şubesini açtı.
Sofya: Mustafa Kemal, Balkan Savaşları’ndan sonra Sofya’ya ateşemiliter
olarak atandı. Sofya’da önce bir otelde kalan Mustafa Kemal, otel giderlerini
karşılamakta zorlanınca Alman bir ailenin yanına yerleşti. Böylece Almanca-
sını da geliştirme imkânı bulmuş oldu.

Sofya’daki görevi esnasında Bulgaristan’da yaşayan Türkleri ziyaret edip on-
larla yakından ilgilendi, onların kültürel hayatlarının gelişmesi için çaba sarf
etti. Bulgar ordusundaki subaylarla tanıştı ve Bulgar ordusunun manevrala-
rını yakından takip etti. Ateşemiliterlik görevi esnasında Sofya’da yerli ve
yabancı pek çok dost edindi.

Fikir Hayatını Etkileyen Yazarlar ve Düşünürler

Mustafa Kemal’in idadi sıralarından başlayarak en çok okuduğu ve etkilen-
diği Türk yazar ve düşünürler arasında Ziya Gökalp (Görsel 1.9), Namık Ke-
mal (Görsel 1.10), Mehmet Emin Yurdakul (Görsel 1.11) ve Tevfik Fikret
gelmektedir.

Sıra Sizde
Sizin de hayatınızı etkileyen kitaplar oldu mu? Bu kitapları sınıf
Oku-yorum arkadaşlarınızla paylaşınız.

Sofya Günlerinden Bir Anı Tablo 1.1: M. Kemal’in Fikir Hayatını Etkileyen
Kentin ünlü otellerinden biri olan Yazarlar, Düşünürler ve Fikir Akımları
Grand Otel Bulgaria’nın pasta-
nesine gelip kendisine de servis Ziya Gökalp Milliyetçilik
yapılmasını isteyen başı kalpaklı,
Namık Kemal Vatanseverlik
ayağı çarıklı bir (Bulgar) köylü sa-
londan dışarı çıkartılmak istenince; Mehmet Emin Yurdakul Milliyetçilik
elindeki değneğini havaya kaldı-
rarak: “Beni buradan kovma yü- Tevfik Fikret İnkılapçılık
rekliliğini nereden buluyorsunuz?
J.J. Rousseau Yurttaşlık Bilinci
Bulgaristan, benim alnımın teri ile
doyuyor, onu koruyan da benim Montesquieu Cumhuriyetçilik
tüfeğim!” diye bağırmıştı. Bu ola-
ya tanık olan Mustafa Kemal, yıllar Voltaire Bilimsellik, Akılcılık
sonra arkadaşlarına: “İşte ben de
Türk köylüsünün böyle olması- Düşün ve Tartış
nı istiyorum!” diyecekti. Şerafettin
Turan, Mustafa Kemal Atatürk, s.129. Bir yazar veya düşünür toplumların geleceğini ve yaşamını nasıl
(Kısaltılmıştır.) etkiler ve değiştirir? Tartışınız.

Bulgaristan bağımsız oldu. Avusturya, Bosna-Hersek’i ilhak etti.
1908 1908

24