Page 15 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 3

3. Ünite

Osmanlı Dönemi’nde ülkede hem Müslümanlar hem de gayrimüslimler Tablo 3.2: Hukuk Alanında Yapılan Yenilikler
(Müslüman olmayanlar) yaşamaktaydı. Müslümanlar İslam hukukuna, gay-
rimüslimler ise sosyal düzenlerinde kendi dinî hukuklarına bağlıydılar. Ayrı- Yıl Kabul Edilen Uyarlama
ca ülkedeki yabancılara da kapitülasyonlarla hukuki bir ayrıcalık tanınmıştı. Kanun Yapılan Ülke
Tüm bu farklı hukuk sistemlerinin aynı anda geçerli olması ülkedeki hukuk-
birliğini bozuyordu. Hukuk birliğinin bozulması beraberinde siyasi ayrılık-
lara da neden olmaktaydı. Türkiye Cumhuriyeti, millî ve üniter bir devlet 17 Şubat Türk Medeni İsviçre
anlayışınıi benimsediğinden dolayı hukuk alanında birliği sağlayıcı adımlar 1926 Kanunu kabul
atmayı hedeflemişti. Bu hedef doğrultusunda Avrupa’nın çeşitli ülkelerinin edildi.
hukuk sistemleri incelendi ve bazıları Türk milletinin yapısına en uygun hâle
getirilerek hukuk alanında yeni düzenlemeler yapıldı. Böylece hukuk sistemi- 1 Mart 1926 Türk Ceza İtalya
nin akılcı, bilimsel, laik ve millî esaslara dayandırılması, yeni Türkiye Cum- Kanunu kabul
huriyeti’nin idari yapısını çağdaşlaştırmıştır. Türk toplumunda birlik sağlaya- edildi.
rak millî bünyeyi güçlendirmiştir.
29 Mayıs Ticaret İsviçre
1926 Kanunu (deniz
3. 4. 2. Türk Medeni Kanunu ticareti) kabul
edildi.
Hukuk alanında kişilerin birbirleriyle ilişkilerini, aile, eşya, borçlar ve miras 15 Mayıs Ticaret Almanya
hukukunu düzenleyen kanuna, medeni kanun denilmiştir. Osmanlı’nıın son 1929 Kanunu (kara
döneminde medeni kanun olarak Mecelle kullanılmıştır. 19. yüzyılda Ahmet ticareti) kabul
Cevdet Paşa başkanlığında bir kurul tarafından hazırlanmıştır. Mecelle, İslâm edildi.
hukukundan zamanın ihtiyaçlarına uygun kanunlar yapılabileceğini göster- 30 Haziran İcra ve İflas İsviçre
miştir. Mecelle, hukuk alanında batılılaşmaya yönelinmesiyle yürürlükten 1932 Kanunu kabul
kaldırılmıştır. edildi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin çağdaş, laik ve demokratik bir yapıya kavuşturul-
ması için toplum hayatının bu ilkelere göre düzenlenmesi gerekliydi. Me-
celle’nin oluşturmak istenen yeni Türk toplumunun günlük ihtiyaçlarına ce-
vap veremeyeceği anlaşılınca yeni bir medeni kanun hazırlığına girişildi. Bu
hazırlık sırasında çağdaş toplumların medeni kanunları incelendi ve İsviçre
Medeni Kanunu Türk sosyal hayatına en uygun medeni kanun olarak kabul
edildi. Çünkü İsviçre Medeni Kanunu’nun pratik, akılcı ve demokratik niteli- Bilgi Notu
ğinin diğer incelenen medeni kanun örneklerinden ileri olduğu görüldü.
Mecelle: Avrupa’da bilimsel bir
17 Şubat 1926’da TBMM, çıkardığı kanunla Türk Medeni Kanunu’nu kabul kurul tarafından hazırlanan ilk
kanun İmparator Justinianus’un
etti. Kanun 4 Ekim 1926’da yürürlüğe girdi. Türk Medeni Kanunu’nun ka- (Jüstinyanus) kanunnamesidir ve
bulü ile aile yapısı çağdaş toplumlara göre yeniden düzenlendi. Türk toplu- İstanbul’da hazırlanmıştır. Avrupa
munda hukuksal eşitlik sağlandı ve böylece hukuk sisteminin laikleştirilmesi kanunlarının esasıdır. İkinci medeni
konusunda önemli bir adım atıldı. Türk Medeni Kanunu’nun kabulü ile kanun yine İstanbul’da hazırlanan
Mecelle olmuştur. Mecelle, İslam
1. Din, dil, ırk ve cinsiyet gözetmeksizin bütün Türkiye Cumhuriyeti vatan- dünyasının ve Osmanlı Devleti’nin
daşlarına kanun önünde eşitlik getirildi. ilk sistemli medeni kanun çalışma-
sıdır.
2. Türk kadını toplumsal hayatta her türlü sosyal haklara kavuştu. Mecelle, 1926’da İsviçre Mede-
ni Kanunu’nun kabul edilmesine
kadar 57 sene uygulandı. Avrupa
3. Türk kadını çeşitli mesleklerde çalışma hakkı kazandı. kanunlarında olduğunda gibi kural
ve kaidelerin zamanın esaslarına
4. Tek eşlilik kuralı getirildi. göre değişeceğini ilke edinen bir
medenî kanundur. Bu nedenle usul
5. Kadınlara da boşanma hakkı verildi. olarak Avrupalı kanunların devamı,
esas olarak şer’i esaslı bir düzen-
6. Evliliğin resmî nikah memuru huzurunda yapılması kabul edildi. lemedir. Arapça, Bulgarca, Rumca
ve Ermenice, Fransızca ve İngiliz-
ce’ye tercüme edildi.
7. Kadınlara, mirastan eşit pay alma hakkı tanındı.

Uluslararası saat ve takvim kabul edildi. Türk Medeni Kanunu kabul edildi.
1925 1926

26 Aralık 17 Şubat 113