Page 5 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 1.Ünite

Giriş

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Edebiyat ve Toplum İlişkisi

Edebiyat, sözlü ve yazılı ürünler aracılığıyla toplumun kültürel birikimini oluşturur. Toplumun duy-
gu, düşünce ve hayalleri; sosyal yaşamı, inançları ve değerleri onun aracılığıyla dile getirilir. Sanat,
siyaset, bilim, felsefe, ekonomi, din, tarih gibi her alan; sevgi, nefret, korku, öfke, üzüntü, sevinç, arzu,
aşk, mutluluk, mutsuzluk gibi her duygu; kısacası insanı ilgilendiren her şey edebiyatın ilgi alanına gi-
rer. Bu anlamda edebiyat, toplumların duygu ve düşüncelerinin yansıdığı alandır. Kültür ve uygarlığın
bileşeni, ifadesi, ayrılmaz bir parçasıdır.

Bir toplumun dili, dini, siyasal yapılanması, ekonomik düzeyi, sos-
yal tabakalaşma biçimi, toplumsal değişim ve dönüşümü gibi pek
çok unsurla o toplumun edebiyatı arasında ilişki vardır. Edebiyat; top-
lumsal varoluşun ve millî kimliğin düşünce ve sanat alanında inşası,
temsili ve gelecek kuşaklara aktarımında önemli bir araçtır. Siyasal
gelişmeler, savaşlar, göçler, din ve medeniyet değişiklikleri gibi top-
lum hayatını derinden etkileyen her şey, edebiyatta yankı bulmuştur.
İnsan ve toplum hayatındaki her değişim edebiyatı kuşatmış, edebi-
yatça kuşatılmıştır.
Edebiyat ve toplum, birbirini
etkiler ve geliştirir. Dil, zihniyet, aile, sosyal çevre, fikir ve inançlar gibi tüm değerler
dizgesi toplumsal katkıyla inşa edilir. Sanatçının, eserini üretirken
toplumsal gerçeklikten bağımsız hareket etmesi düşünülemez. Sa-
natçı ait olduğu toplumun kültür kodlarını taşıdığından edebiyat,
içinde doğduğu sosyal yapının tanığı durumundadır. Toplum sorun-
larını dile getirir, bunu yaparken de toplumsal değişime etkide bulu-
nur. Toplumsal değişim ve dönüşümde önemli rol oynar, içinde geliş-
tiği sosyal yapıyı etkiler ve biçimlendirir. Toplumu etkileyen edebiyat,
aynı zamanda toplumdan etkilenir. Sonuçta edebiyat ve toplum, bir-
birini etkiler ve geliştirir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Ayna ve Toplum adlı metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? Açık-
layınız.

2. Metinde ortaya konulan yorum ve görüşleri; geçerlilik ve doğruluk açısından değerlendiriniz.
3. Metinle ilgili beğeni, tespit ve eleştirilerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.
4. Metinde anlatılanları tutarlılık açısından değerlendiriniz.

5. Metinde içeriğin doğal, toplumsal veya bireysel gerçeklikle ilişkisini açıklayınız.
6. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.

Ana düşünce

Yardımcı düşünceler

17