Page 31 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 3.Ünite

Şiir

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
beht: Baht, talih, şans. itmek: Yitmek, kaybolmak.

belke: Belki. kec olmak: Ayrılmak, ayrı düşmek.
bulah / bulağ: Pınar, kaynak, göze. kol: Çalı.

çardah: 1. Tarla, bahçe vb. yerlerde ağaç dalla- köynek: Gömlek.
rından örülmüş barınak. 2. Asma vb. bitkile- oyanmak: Uyanmak.
rin dallarını sardırmak için direklerle yapıl-
mış yer. şad elemek: Sevindirmek, mutlu etmek.
dal: Sırt. şahanda: Çakınca.

dovşan: Tavşan şakgıldımak: Çağıldamak, çağlamak.
dönge: Dönemeç. şövket: Büyüklük, ululuk, yücelik, heybet.

el: Memleket, yurt. uşah: Çocuk.
gazov-geder: Kaza ve kader, alın yazısı. ürek: Yürek, kalp, gönül.

ildırım: Yıldırım, şimşek. üz: Yüz, sima, çehre.
itginlik: Yitkinlik, kaybolma. yad elemek: Anmak, hatırlamak.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Şehriyar, babasını kaybedince bir süre bunalımlar yaşar. Bu sıkıntılı ruh hâlinin etkisi ile çocuklu-
ğunun geçtiği Heyder Baba köyüne gider. Yıllar sonra gittiği köyde çocukluğundaki pek çok şeyin
zamana yenik düştüğünü görerek hüzünlenir. Bu duygularla Heyder Baba’ya Selâm şiirini yazar. Şiirde
seslenilen Heyder Baba, şairin köyündeki dağın adıdır. Farsça şiirleriyle tanınan şairin Heyder Baba’ya
Selâm şiirini Türkçe yazmasında annesinin kendi dilinde yazmasını istemesi etkili olmuştur. Bundan
sonra o, “Heyder Baba’ya Selâm Şairi” olarak tanınmıştır. Heyder Baba’ya Selâm şiirine pek çok nazire
yazılmıştır.

Heyder Baba’ya Selâm şiiri; birinci bölümü 76, ikinci bölümü 49 bent olmak üzere toplam 125 bent-
ten oluşmaktadır. Duygu yüklü şiir, anılarla örülmüştür. Şiirde şairin köyüne duyduğu sevgi ve özlem
dile getirilmiştir:
Heyder Baba, yolum sennen kec oldı,
Ömrim keçdi gelemmedim gec oldı,
Heç bilmedim gözellerin nec’oldı,
Bilmez idim döngeler var dönüm var,
İtginlik var, ayrılıg var ölüm var.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Heyder Baba’ya Selâm adlı şiirde şair, duygularını anlatmak için doğadan nasıl yararlanmıştır?
2. Şiirle şairin hayatı arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

3. Şiirin konusuna göre hangi tür şiir (lirik, epik, pastoral, satirik, didaktik) olabileceğini gerekçesiyle
açıklayınız.

4. Şiirle ilgili beğeni ve eleştirilerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.
5. Heyder Baba’ya Selâm adlı şiiri, Menim Anam adlı şiirle tür, biçim, içerik, dil ve üslup özellikleri açı-
sından karşılaştırınız.

99