Page 26 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 3.Ünite

3. Ünite

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Cumhuriyet Dönemi’nin İlk Yıllarında Şiir

Millî Edebiyat Dönemi’nde başlayan edebî eserlerde millî değerlerin işlenmesine Cumhuriyet’in ilk
yıllarında devam edilmiştir. Şiirde millî duyarlılığa önem verilmiş, ağırlıklı olarak halk şiirinden gelen
ögeler (yalın dil, hece ölçüsü, dörtlük nazım birimi vb.) kullanılmıştır. Bu dönemde Millî Edebiyat zevk
ve anlayışını sürdüren bir şiir çizgisi görülür.
Kurtuluş Savaşı kazanılmış, sıra vatanın ve milletin maddi ve ma-
nevi yönden kalkınmasına gelmiştir. Bu düşüncede millî bir heyecanla
hareket eden şairler, şiirlerinde genellikle Anadolu’yu ve Anadolu in-
sanını konu edinmiş; böylece Memleket Edebiyatı adı verilen bir akım
Cumhuriyet’in ilk yıllarında oluşmuştur. İlk örneklerini II. Meşrutiyet’ten sonra vermeye başlayan
Millî Edebiyat zevk ve anla- memleketçi şiir, bu akım içinde varlığını güçlü biçimde sürdürmüştür.
yışını sürdüren bir şiir çizgisi Anadolu’ya yöneliş, memleket manzaraları, vatan ve millet sevgisi bu
görülür. akımın işlediği başlıca temalardır. Bu akımda Batı edebiyatının zevk ve
anlayışıyla yerli anlayış, memleket edebiyatı düşüncesi etrafında bir-
leşmiş; millî kimlik, edebî eserlerin merkezine yerleşmiştir.

Faruk Nafiz Çamlıbel, Ahmet Kutsi Tecer, Kemalettin Kamu, Orhan Şaik Gökyay, Ömer Bedrettin
Uşaklı gibi şairler; Memleket Edebiyatı akımı doğrultusunda eser vermiştir. Cumhuriyet Dönemi şiiri,
farklı anlayış ve akımlarla gelişimini sürdürmektedir.

Faruk Nafiz Çamlıbel, Sanat adlı şiirinde sanat hakkındaki görüşlerini ifade etmiştir. Bu şiir, memle-
ketçi şiirin bir bildirisi gibidir. Şair, yalın bir dil ve lirik bir eda ile yazdığı şiirde anlatma ve betimleme
anlatım tekniklerinden yararlanmıştır. Anadolu’ya, millî kültüre yöneliş şiirde açıkça görülmektedir:
Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken

Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz.
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz!

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Sanat metninde şairin “sen” ve “ben” sözcükleriyle kastettiği kimlerdir? Bu kişiler aracılığıyla şiirde
karşılaştırılan simge ve değerleri belirleyiniz.

2. “Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek” dizesindeki “bahçe” ve “çiçek” sözcükleriyle anlatılmak
istenen nedir? Açıklayınız.
3. Şiirde geçen “sülüs yazı, yeşil çini, zeybek, musiki, türkü” hangi kültür ve medeniyetleri simgele-
mektedir? Açıklayınız.
4. “Sen raksına dalarken için titrer derinden / Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin” dizelerindeki söz ve
anlam sanatını belirleyerek açıklayınız.

5. Şiirde görülen edebî, felsefi ve estetik anlayışı belirleyiniz.

1. Etkinlik
a. Okuduğunuz şiirlerde gerçek anlamın mı yoksa mecaz anlamın mı baskın olduğunu belirleyiniz.

b. Aynı şiirlerde cümle kuruluşlarının genellikle kurallı mı yoksa kuralsız mı (devrik) olduğunu belir-
leyiniz.
c. Tespitlerinizden hareketle anlam özelliğinin ve cümle kuruluşunun şiire katkısını değerlendiriniz.

94