Page 35 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 - Ünite 3

ŞİİR

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz şiir, Garip akımının önemli isimlerinden biri olan Oktay Rifat’a aittir. O da diğer Ga-
rip şairleri gibi aşk, çocukluk, yaşama sevinci, sıradan insanların yaşamı, günlük yaşamdan basit ko-
nuları şiirlerinde işlemiştir. Oktay Rifat, bu şiirinde “çalgıcılar, balıkçı çocuk, satıcı kız” gibi sıradan
insanları ve onların gündelik yaşamını anlatmıştır.
Garip şiir anlayışında okuru “şaşırtma” öne çıkan ögelerden biri olmuştur. Şiirin son iki dizesinin
çağrışım gücü çok yüksektir. Bu söyleyiş, okuru şaşırtacak niteliktedir.
Oktay Rifat; Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler, Aşağı Yukarı, Karga ile Tilki adlı şiir
kitaplarında Garip şiir anlayışına uygun biçim ve içeriğe sahip şiirler yazmıştır. 1956 yılında yayım-
lanan Perçemli Sokak ise içerikte olduğu kadar biçimde de Oktay Rifat şiirinde yeni bir dönemi baş-
latmıştır. Oktay Rifat, Perçemli Sokak adlı eseriyle birlikte kapalı bir şiire yönelmiştir. Bu kitabından
sonra yayımlanan Aşk Merdiveni (1958) de benzer özelliklerin yer aldığı bir çalışmadır.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Oktay Rifat, şiirinde günlük yaşam içerisinden hangi tip insanları ele almıştır?

2. Söyleyici ile hitap edilen kişi/kişiler arasında nasıl bir bağ kurulabilir? Düşüncelerinizi sözlü ola-
rak ifade ediniz.

3. Söyleyicinin, hitap ettiği kişi/kişilerden istekleri nelerdir? Dizelerden örneklerle açıklayınız.
4. Şiirdeki günlük ve sıradan olaylar, sizce şiirin dil ve anlatımını nasıl etkilemiştir?
5. Okuduğunuz şiirin temasını dizelerden hareketle belirleyiniz.

6. Şairin şiir anlayışının Bir Şehri Bırakmak adlı şiirdeki yansımaları nelerdir? Dizelerden hareketle
açıklayınız.

7. Şiirdeki açık ve örtük iletileri aşağıdaki şemalara yazınız.
Açık İleti Örtük İleti

8. “(...)
Bir şiirde eğer takdir edilmesi gereken bir ahenk varsa onu sağlayan şey ne vezindir ne de kafiye.
O ahenk vezinle kafiyenin dışında da vezinle kafiyeye rağmen mevcuttur.
(...)
Yeni bir zevke ancak yeni yollarla, yeni vasıtalarla varılır. Birtakım nazariyelerin söylediklerini bi-
linen kalıplar içine sıkıştırmakta hiçbir yeni, hiçbir sanatkârane hamle yoktur. Yapıyı temelinden
değiştirmelidir. Biz senelerden beri zevkimize, irademize hükmetmiş, onları tayin etmiş, onlara
şekil vermiş edebiyatların, o sıkıcı, o bunaltıcı tesirinden kurtulabilmek için o edebiyatların bize
öğretmiş olduğu her şeyi atmak mecburiyetindeyiz.
(...)”
Yukarıdaki ifadeler Garip akımı anlayışına aittir. Bu anlayışın Oktay Rifat’ın Bir Şehri Bırakmak
adlı şiirine nasıl yansıdığını açıklayınız.

105