Page 31 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | 3.Ünite

Şiir

Mecazımürsel (Ad Aktarması): Bir sözün, benzetme amacı güdülmeden, başka bir sözün
yerine kullanılmasıdır. Mecazımürselde parça-bütün, neden-sonuç, özel-genel, eser-sanatçı, iç-dış,
yer-insan, soyut-somut, yön-uygarlık, araç-kullanıcı gibi anlam ilgileri bulunur:

Bakımsızlıklarla göçüp gitmiş bir cihan,
Mevsimler soğumuş, sular azalmış,

Buğday, Selçuklulardan kalan başak değil.
Yukarıdaki dizelerde “cihan” sözü ile Anadolu kastedilmiştir (parça-bütün ilişkisi).

Nedir üç dört alın? Bir yurdun alnından boşansın ter.
Mehmet Akif Ersoy
“Yurt” sözüyle kastedilen yurttaki insanlardır (yer-insan ilişkisi).

Rastlamıştım duvarda bir şâir arkadaşa
Faruk Nafiz Çamlıbel
“Şâir” sözüyle şiir kastedilmiştir (eser-sanatçı ilişkisi).

Deniz güzel... geceler, çeşmeler serin ...
Ömer Bedrettin Uşaklı
“Çeşmeler” sözüyle su kastedilmiştir (iç-dış ilişkisi).

Bereket yağar tarlalara nisanda
“Bereket” sözüyle yağmur kastedilmiştir (neden-sonuç ilişkisi).

Teşhis (Kişileştirme): İnsan dışındaki varlık ve kavramlara insana ait duyuş ve davranış özellik-
leri yükleme sanatıdır. Kişileştirmenin bulunduğu her yerde istiare de vardır.

haliç’te bir vapuru vurdular dört kişi
demirlemişti eli kolu bağlıydı ağlıyordu
Attilâ İlhan
İnsana özgü ağlama özelliği “vapur”a yüklenmiştir.

İntak (Konuşturma): Kişileştirilen varlık
veya kavramın konuşturulmasıdır.

Dal bir gün dedi ki tomurcuğuna:
— Tenimde bir yara işler gibisin.
Ahmet Kutsi Tecer
İnsana özgü konuşma özelliği “dal”a akta-
rılmıştır.

99