Page 6 - Biyoloji 10 | 1.Ünite

1 MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME

BÖLÜM

Hücre döngüsü ve bölünme evrelerinin anlaşılabilmesi için bazı kavramların bilinmesi gerekir. DNA
(Deoksiribo Nükleik Asit), canlıların genetik bilgilerini içeren yapıdır. Her canlı türünün sahip olduğu
DNA miktarı birbi rinden farklıdır. Kalıtım maddesi olan DNA, interfazda eşlenerek bölünme sonucunda
yavru hücrelere aktarılır.

Hücre

Çekirdek

DNA, nükleotit adı verilen birimlerden oluş-
muştur. Nükleotitlerin dizilişleri şifreler oluşturur
ve DNA’ya anlam kazandırır. DNA’da (ya da bazı
virüslerde RNA’da) özgül bir nükleotit dizisinden
oluşmuş kalıtsal bilgiyi taşıyan birime gen adı
verilir. Bir organizmadaki genlerin tümüne de ge-
nom denir. Çekirdekteki gen, DNA ve kromozom
organizasyonu Görsel 1.2’de verilmiştir.

DNA
Kromozom

Kromatin
Gen

Görsel 1.2: Gen, DNA, kromozom

Ökaryot bir hücrenin kromozomunu oluşturan DNA ve protein kompleksine kromatin denir. İnce,
uzun iplikler halinde olan kromotinler hücre bölünmeden önce eşlenir. Bölünme sırasında kromatin ip-
likler kısalıp kalınlaşarak özel katlanmalar sonucu kromozom adını verdiğimiz yapıyı oluşturur. Kro-
mozomların sayısı ve şekilleri her canlı türü için bellidir ve kural olarak sabittir. Örneğin insanda (Homo
sapiens - Homo sapiyens) 46, buğdayda (Triticum aestivum - Tiritikum aestivum) 42 ve sirke sineğinde
(Drosophila melanogaster - Drosofila melanogaster) 8 kromozom bulunur.

BİYOLOJİ 10 18