Page 13 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Kan plazmasında bulunan maddeler ve bu maddelerin görevleri Tablo 1.4.1’de gösterilmiştir.

Tablo 1.4.1: Kan Plazmasının İçeriği
Kan Plazmasında Bulunan Maddeler Görevi

Su Taşıma, çözücü
Kalsiyum, sodyum, potasyum, magnezyum,
bikarbonat gibi iyonlar Ozmotik basınç ve pH dengesinin ayarlanması

Plazma proteinleri
• Fibrinojen Pıhtılaşma
• Albumin Ozmotik basınç ve pH dengesinin ayarlanması
• Antikorlar Savunma
• Histamin Kılcal damar geçirgenliğinin ayarlanması

Taşınan maddeler : Heparin, oksijen, hormonlar, glikoz, amino asit gibi besin monomerleri, vitaminler,
metabolik atıklar, CO , üre vb.
2

Kanın Hücresel Elemanları

Kanda alyuvarlar (eritrosit), akyuvarlar (lökosit) ve kan pulcuğu (trombosit) olmak üzere üç hücresel
eleman vardır. Kanın hücresel elemanları solunum gazlarının taşınmasında, bağışıklıkta ve kanın pıhtılaş-
masında rol alır.
Alyuvar
Alyuvarlar (Eritrositler/Kırmızı Kan Hücreleri): Ak-
ciğerlerden dokulara oksijen, dokulardan akciğerlere
karbondioksit taşır. Sağlıklı bir erkekte 1 mm kanda 5-6
3
milyon, sağlıklı bir kadında ise 4-5 milyon alyuvar bulu-
nur (Görsel 1.4.10). Yükseğe çıkıldıkça atmosferdeki ok-
sijen miktarı azalır. Bu nedenle birim zamanda vücudun
gerek duyduğu oksijeni karşılamak için yüksek yerlerde
yaşayanlarda alyuvar sayısı daha fazladır.
Embriyonik dönemde kan; dalak, lenf düğümleri ve
karaciğerde üretilir. Hamileliğin son ayında ve sonra-
sında kırmızı kemik iliğinde alyuvar üretilir. Böbrekten
%90 ve karaciğerden %10 salgılanan eritropoietin hor-
monu alyuvar yapımını uyarır. Alyuvarlar üretildikten
birkaç gün sonra çekirdeklerini ve diğer organellerini
kaybederek iç bükey disk şeklini alır. Alyuvarlar oksijen
taşınmasında görev alan yaklaşık 250 milyon hemoglo-
bin molekülü içerir. Kan kaybı, yetersiz alyuvar üretimi, Görsel 1.4.10: Alyuvarlar
alyuvar yıkımının fazla olması gibi nedenler anemiye yol açabilir. Anemik bireylerde vücuda yeterli oksijen
gitmediğinden soluk cilt, baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

117