Page 43 - Biyoloji 12 | 2.Ünite

2.4.2. FOTOSENTEZ VE SOLUNUM

İLİŞKİSİ

Tüketici canlılar, üreticileri veya üreticileri besin olarak tüketen canlı-
ları besin olarak kullanarak Güneş enerjisinden dolaylı olarak yararla-
EK BİLGİ
nır. Tüm canlılar, enerji üretmek için beslenmek zorundadır. Besinler-
İnsanlar tarafından çeşitli amaçlar
de depolanan enerjinin kaynağı ise Güneş’tir. Ekosistemlerde enerji
için petrol, kömür ve doğal gaz
akışı sırasında bitki ve hayvan hücrelerindeki mitokondriler, hücrede
gibi fosil yakıtların kullanılması
üretilen organik ürünleri kullanır. Bitki hücrelerinde, kloroplast ve mi-
sonucu atmosfere çok miktarda
tokondri; hayvansal hücrelerde ise mitokondriler enerji dönüştürücü
CO verilmekte ve sera etkisi
organellerdir. 2
oluşmaktadır. Fotosentetik can-
Mitokondri ve kloroplastlarda ETS yardımıyla ATP sentezi kemiosmotik lılar, sera etkisini azaltmada kilit
rol oynar.
görüş ile açıklanır. Bu görüşe göre mitokondri ve kloroplastlarda elekt-
+
ron taşıma sistemi, protonları (H ) mitokondri matriksi ve kloroplast
stromasından elektron enerjisi yardımıyla zarlar arası bölge ve tilakoit
boşluklara pompalar. Mitokondrideki zarlar arası bölge ve kloroplas-
tın tilakoit boşluklarında biriken protonlar, ATP sentaz kanallarından
difüzyonla matriks ve stromaya geri döner. Bu sırada ATP sentezlenir
(Görsel 2.27).

KLOROPLAST
MİTOKONDRİ
Difüzyon
H + yoğunluğu yüksek +
Zarlar arası H
bölge Tilakoid boşluk

ELEKTRON Tilakoid zar
İç zar TAŞIMA
SİSTEMİ
ATP
Sentaz Stroma
Matriks
H + yoğunluğu düşük
ADP + P
i
ATP
+
H
Görsel 2.27: Mitokondri ve kloroplastta elektron taşıma sistemi
Enerji, ekolojik sistemler arasında yer değiştirir ve sürekli yenilenir.
Oksijenli solunumun son ürünleri olan CO ve H O, fotosentez tep-
2 2 EK BİLGİ
kimelerinde; aynı şekilde fotosentezin son ürünleri besin ve oksijen
Küresel ısınmayı önlemek için
de oksijenli solunumda tüketilen temel maddeleri oluşturur. Fotosen-
çevreye duyarlı, sorumluluk
tez yeryüzünde yaşayan tüm canlılar için oldukça önemlidir. Oksijenli sahibi, doğal kaynakları israf
solunum yapan canlılar tarafından atmosfere verilen tonlarca CO , fo- etmeyen ve bilinçli tüketen, doğal
2
tosentetik canlılar tarafından tüketilir ve CO dengesi korunur. Kâğıt, yaşam alanlarını koruyan bireyler
2
pamuk, doğal bitkisel lifler ve selüloz insanlar tarafından kullanılan olunmalıdır.
fotosentetik ürünlerdir.

CANLILARDA 119
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ