Page 26 - Coğrafya 11 | 4.Ünite

ÇEVRE VE TOPLUM

Katı atıkların imha edilebilmesi için bazı husus-
ların göz önünde bulundurulması gerekir. Bunlar;
sızıntı suları ile depo gazının olumsuz etkilerinin
kontrol altına alınabilmesi, çevre problemlerine
karşı tedbir alınması ve depolamanın zemin üzerin-
de yapılmasıdır. Düzen siz depolanan atıklar; hava,
su ve görüntü kirliliği nin yanı sıra taşıyıcı haşere
üreme riski ile heyelan riski taşımaktadır (Görsel
4.43). Katı atık depola ma alanlarında oluşan metan
gazı, patlama sonucu afete neden olabilir. Depolama
alanlarından kaynaklanabilecek risklerin azaltılabil-
mesi için dü zensiz depolama sahalarının kapatılarak
rehabilite edilmesi gerekir. Örneğin Ümraniye'deki Görsel 4.43: Katı atıkların düzensiz depolanması
(İstanbul) Hekimbaşı Çöplüğü'nde 1993'te meydana gelen me tan gazı patlamasında 39 kişi hayatını kaybetti.
Bu olay, Türkiye'deki çöp depolama alanlarındaki sorunu gün yüzüne çıkararak bu alanların büyük bir bölü-
münün rehabilite edilme sini sağladı. Ümraniye Belediyesi de 1994 yılından itibaren bölgeyi büyük bir spor
tesisi hâline getirmek için proje başlattı. Futbol, tenis, voleybol, basketbol vb. sporların yapılmasına imkân
sunan modern tesislerin inşa edildiği alan, yemyeşil spor kompleksi, kafe ve restoranlarla donatıldı. Bahsi
geçen yer, bugün Ümraniye Hekimbaşı Spor ve Sosyal Tesisleri adı altında hizmet vermektedir.

Teknolojik gelişmelere bağlı olarak hayatın her
alanına giren elektrikli ve elektronik cihazlar, kul-
lanım esnasında çevreye elektromanyetik dalga-
lar yaymaktadır. Baz istasyonu, televizyon, bilgi-
sayar, cep telefonu, yüksek gerilim hattı vb.den
yay ılan elektromanyetik dalgalar; insanlarda baş
ağrısı, depresyon, sindirim ve dolaşım sistemi bo-
zukluğu gibi birçok rahatsızlığa neden olmaktadır.
Ayrıca teknolojinin hızla ilerlemesiyle elektrikli ve
elektronik cihazların kullanım süreleri kısalmıştır.
Günümüzde hızla artan elektronik atıkların (e-atık)
uygun olmayan yöntemlerle toplanması, depolan-
ması ve bertaraf edilmesi nedeniyle açığa çıkan ağır
Görsel 4.44: Elektronik atıklar
metaller insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkile-
mektedir (Görsel 4.44). E-atıklarda bulunan kurşun, cıva, kadmiyum gibi ağır metallerin toprağa ve suya ka-
rışması sonucu çevre kirliliği oluşmaktadır. Sinir sistemi, kan dolaşımı ve böbrek üzerinde olumsuz etkilere
neden olan bu kimyasallar, insan sağlığını ciddi anlamda tehdit etmektedir. Kurşun ve fosfor içeren televiz-
yon ve monitörlerin çevreye rastgele atılması sonucu toprak ve su kirliliği meydana gelmektedir. Klima ve
buz dolaplarının içerdiği kloroflorokarbonun ise ozon tabakasında ciddi tahribata neden olduğunu söylemek
mümkündür.

Tehlike arz eden atıkların özel yöntemlerle top-
lanması, taşınması, geri kazanılması veya imha edil-
mesi gerekmektedir (Görsel 4.45). Deterjan kutusu,
pil, mo tor yağı, akü vb. günlük hayatta kullanılan pek
çok atık çevre ve insan sağlığı açısından ciddi riskler
taşımaktadır. Bu atıklara endüstrinin çeşitli kolla-
rından çıkan tehlikeli atıklar da eklendiğinde ortaya
hassasiyetle kontrol altına alınması gereken binler-
ce ton atık çıkmaktadır.

Görsel 4.45: Tehlikeli atıklar

238