Page 51 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

C) İKLİM ELEMANLARI

Konuya Başlarken
Bir yerin iklim özellikleri belirlenirken o yere ait sıcaklık, basınç ve rüzgâr, nem ve yağış gibi du-
rumların bilinmesine ihtiyaç vardır.
1. Yaşadığınız yerin belirgin iklim özellikleri nelerdir?
2. Bir yere ait iklim özellikleri, o yerin doğal bitki örtüsünü nasıl etkilemektedir?

Sıcaklık

Bir cismin kütlesi içinde var olan enerjiye ısı denir. Cismin sa-
hip olduğu ısı, moleküllerin hareket etmesine neden olur. Bu ha-
reket, enerjinin bir kısmının dalgalar hâlinde çevreye yayılması-
na yol açar. Çevreye yayılan enerjiye ise sıcaklık adı verilir.
Güneş Sabitesi: Dünya’nın temel ısı
kaynağı, Güneş enerjisidir. Güneş enerjisi,
ışınlar (radyasyon) hâlinde Atmosfer’den
geçer ve Dünya yüzeyine ulaşır.
Güneş’ten 1 cm²ye 1 dakikada gelen kalo-
ri miktarına solar konstant (Güneş sabitesi)
denir (Görsel 1.49). Solar konstant ortala-
2
ma 2,00 cal/cm /dakikadır. Atmosferin üst
sınırında bu enerji %100 olarak kabul edi-
lirse bu enerjinin:
• %8’lik kısmı, yere çarpınca uzaya yansır.
• %15’lik kısmı, atmosfer tarafından (ab-
sorbe edilir) emilir.
• %25’lik kısmı, dağılmaya (difüzyon)
uğrar. Görsel 1.49: Güneş sabitesi
• %25’lik kısmı, bulutlar ve atmosferin etkisiyle uzaya doğru yansır.
• %27’lik kısmı yeri ısıtır.
Yeryüzünde sıcaklık ortalamaları çeşitli faktörlerden dolayı
her noktada aynı değildir.

Sıcaklık ortalamalarını etkileyen faktörler şunlardır:
• Güneş Işınlarının Geliş Açısı
▶ Enlem Etkisi
▶ Günlük Hareket
▶ Eksen Eğikliği
▶ Yerşekilleri (Eğim ve Bakı)
• Güneşlenme Süresi
• Yükselti
• Kara ve Denizlerin Isınma Farkı ve Dağılımı
• Okyanus Akıntıları
• Atmosfer Nemi
• Rüzgârlar
• Bitki Örtüsü

97
ı ı| |ı ı