Page 53 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

Dağların Güneş’e dönük olan yamaçlarında güneşlenme süresi uzun
ve sıcaklık değerleri diğer yamaca göre daha yüksektir (Görsel 1.53).
Dağların iki yamacı (kuzey ve güney) arasındaki bu farklılığa bakı de-
nir. Bu duruma bağlı olarak oluşan duruma da bakı etkisi denir.
BİLGİ KUTUSU

Gerçek Sıcaklık: Bir nokta-
da ölçülen sıcaklık değeridir.

İndirgenmiş Sıcaklık: Bir
noktanın gerçek sıcaklığının
deniz seviyesine indirgenmiş
Görsel 1.53: Bakının güneşlenme süresine etkisi hâlidir. İndirgenmiş sıcaklık-
ta yükseltinin sıcaklığa etkisi
Güneşlenme Süresi ortadan kaldırılmıştır.

Güneşlenme süresinde yaşanılan gündüz süresi, eğim ve bakı
etkisi, bulutluluk durumu gibi unsurlar belirleyici birer faktördür.
Dünya üzerinde Güneş ışınlarını aynı açı ile alan noktalardan, gü-
neşlenme süresi daha uzun olanda ısı birikimi daha fazla ve sıcak-
lık ortalaması daha yüksektir. BİLGİ KUTUSU
Sıcaklık Terselmesi
Yükselti
Havanın sıcaklığı troposferde yükseklik arttıkça düşer. Yükselti- Sıcaklık terselmesi; özel-
ye bağlı sıcaklığın düşme oranı enleme, mevsime ve atmosferdeki likle çukur alanlarda, serin
nem oranına göre değişir. ve soğuk mevsimlerde sık-
Gün içinde gece ile gündüz arasında oluşan günlük sıcaklık farkı, lıkla rastlanılan bir durum-
atmosfer yoğunluğu ve nem miktarının fazla olması nedeniyle, de- dur. Bazı koşullar altında
niz seviyesine yakın yerlerde azdır. Yüksek yerlerde ise atmosfer yerden yükseldikçe sıcaklık
yoğunluğunun ve nemin azalmasına bağlı olarak günlük sıcaklık azalmaz, tersine artar ve
farkı belirgin şekilde artmaktadır. Örneğin ekvatoral bölgenin kıyı ancak belirli bir yükseltiden
kesimlerinde günlük sıcaklık farkı 4-5⁰C iken yükseltisi fazla olan sonra sıcaklık tekrar azal-
Tibet Platosu’nda günlük sıcaklık farkının 50⁰C’ye çıktığı gözlen- maya başlar.
mektedir.

Ders İçi Çalışma

Yamaç
Boyunca
Sıcaklık Azalır.

Deniz

Deniz kıyısından yamaç boyunca yukarı çıkıldıkça sıcaklık de-
ğerlerinde değişim meydana gelir. Bu durum yamaç boyunca ne
gibi durumların yaşanmasına neden olur?

99
ı ı| |ı ı