Page 64 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

Mevsimlik Rüzgârlar (Muson Rüzgârları)

Kara ve denizlerin mevsimlik ısınma farkına bağlı olarak kara ve
denizler üzerinde oluşan mevsimlik basınç alanları arasında oluşan
rüzgârlardır.
Bu rüzgârlar, kara ve denizler üzerindeki basınç alanlarının mev-
simlik değişimine bağlı olarak yıl içinde yön değiştirir (devirli rüzgâr-
lar). Bu nedenle yaz ve kış musonu olarak ikiye ayrılır. Yaz musonu,
denizden karaya doğru eser ve denizdeki nemli hava kütlesini karaya
taşıdığı için kara üzerine bol miktarda yağış bırakır. Kış musonu ise
karadan denize doğru eser, karadan denize doğru estiği için yağış ge-
tirmez (Harita 1.23.a-123.b). Ancak karadan denize doğru ilerlerken
deniz üzerinde içlerine nem alır. Aldığı bu nemi Asya Kıtası’nın güney
ve güneydoğusundaki adalarda yağış olarak bırakabilir.

Alçak
Yüksek basınç basınç

Alçak basınç Yüksek basınç

Alçak basınç
Yüksek basınç
’ ’

Harita 1.23.a: Güneydoğu Asya’da kış musonu Harita 1.23.b: Güneydoğu Asya’da yaz musonu

Muson rüzgârları ismini en çok görüldüğü Muson Asyası’ndan al-
mıştır. Ayrıca Batı Afrika’daki Gine Körfezi’nde, Avustralya’nın kuzey
kıyılarında ve Kuzey Amerika’nın güneyindeki Meksika Körfezi’nde
de etkilidir.
Yerel Rüzgârlar

Meltem Rüzgârları: Gece ve gündüz arası sıcaklık farkına bağlı
olarak ortaya çıkan rüzgârlardır. Bu rüzgârlar gece ve gündüz arası
sıcaklık farkının yaşandığı kara ve denizler ile dağ ve vadiler arasında
oluşur (Görsel 1.63).

Görsel 1.63: Meltem rüzgârları

110
ı ı| |ı ı