Page 65 - Coğrafya 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE || DOĞAL SİSTEMLER

Bu rüzgârlar, gün içinde yön değiştirir (devirli rüzgârlar). Kısa sü-
reli etkili olduklarından iklimi etkilemez.
Föhn (Fön) Rüzgârları: Nemli hava kütlesi yamaç boyunca yük-
selirken 200 metrede ortalama 1⁰C sıcaklık kaybeder. Hava kütlesi,
belli bir yükseklikten sonra yoğuşur ve nemini yağış şeklinde bırakır.
Dağın diğer yamacında nemini kaybeden kuru hava kütlesi aşağıya
doğru inerken sürtünme etkisiyle her 100 metrede 0,98⁰C sıcaklık
kazanır. Ancak deniz seviyesine inildikçe sıcaklık artması her 100
metrede 1⁰C olarak kabul görmüştür. Bu durum hava kütlesinin kısa
bir sürede hızla ısınmasına neden olur ve bu olaya föhn etkisi adı
verilir.
En tipik örneği, İsviçre’deki Alp Dağları’nda yaşanır. Alp Dağları’n-
dan aşarak Fransa’ya doğru esen rüzgâr, İsviçre’nin güney tarafından
nemini kaybettiği için Fransa tarafında kurutucu etki yapar.

Ders İçi Çalışma

Föhn
Yandaki görselde föhn rüz-
Etkisi
gârının etkili olduğu yamaç
gösterilmiştir.
Yamaç boyunca ne gibi
durumların yaşanması bek-
lenir?

Harita 1.23.b: Güneydoğu Asya’da yaz musonu
Akdeniz Havzası’nda Etkili Olan Yerel Rüzgârlar

Sıcak veya soğuk karakterli yerel rüzgârlar farklı bölgelerde farklı
isimlerle adlandırılır. Örneğin Akdeniz çevresinde sıcak ve soğuk ye-
rel rüzgârlar farklı isimler almıştır (Harita 1.24).

Harita 1.24: Akdeniz Havzası'nda etkili olan yerel rüzgârlar

111
ı ı| |ı ı