Page 12 - Coğrafya 9 | 2.Ünite

2. ÜNİTE || BEŞERİ SİSTEMLER

B) YERLEŞME DOKULARI VE TİPLERİ

Konuya Başlarken
Dünya’da yerleşmelerin büyüklüğü, tipi, dokusu, mimarisi ve mesken malzemesi gibi özellikler
farklılık gösterir. Bazı yerleşmelerde evler birbirine yakınken bazılarında birbirinden uzaktır. Bazı
alanlarda küçük kır yerleşmeleri kurulmuşken bazılarında ise büyük şehir yerleşmeleri kurulmuştur.
1. Yerleşme alanlarındaki farklılıkların sebepleri neler olabilir?
2. Kır ve şehir yerleşmeleri arasında ne gibi farklılıklar vardır?

Doğal ve beşerî şartların etkileşimi sonucunda yeryüzünde farklı
yerleşme dokuları ve tipleri ortaya çıkmıştır. İklim özellikleri, yüzey
şekilleri, su kaynakları, toprak özellikleri, bitki örtüsü gibi doğal fak-
törlerin yanında; ekonomik faaliyetler, ulaşım koşulları gibi beşerî
faktörler yerleşme dokularının ve tiplerinin farklılaşmasında etkili
olmuştur.
Yerleşme özellikleri zaman içinde değişime uğramaktadır. Doğal
koşulların etkisiyle kurulan küçük yerleşme alanları; ulaşım, sana-
yi, madencilik, turizm gibi faaliyetlerin bir veya birkaçının etkisiyle
büyüme gösterebilir. Doğal koşulların yerleşmeye etkisi, ülkelerin
gelişmişlik seviyesine göre de değişir. Ülkelerin gelişmişlik seviye-
si arttıkça doğal ortamın yerleşmeler üzerindeki etkisi azalır.
Ders İçi Çalışma

Aşağıdaki görsellerde yerleşme örnekleri verilmiştir.
1 2

3 4

Görselleri inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Yerleşmeler arasında ne gibi farklılıklar dikkatinizi çekiyor?
Bu farklılıkların nedenleri nelerdir?
2. Yerleşim yerlerinin coğrafi ortamları hakkında nasıl bir yo-
rumda bulunabilirsiniz? Coğrafi ortam yerleşmeleri nasıl
etkilemiştir?
3. Görsel 1’deki evlerin çatılı, görsel 2’deki evlerin çatısız olma-
sının nedeni nedir?
4. Görsel 3 ve 4’teki meskenler arasında ne gibi farklılıklar vardır?

156
ı ı| |ı ı